Historia
Budowy wieży mieszkalnej Guthrie podjął się sir Davidowi Guthrie, lord skarbnik królestwa Szkocji (Lord Treasurer), chorąży (Armour Bearer) króla Jakuba II, oraz lord sędzia generalny (Lord Justice General), który prace budowlane sfinansować miał około 1468 roku.
Przez większość czasu funkcjonowania, dobra Guthrie znajdowały się w rękach potomków Davida, pomimo wieloletniego i krwawego konfliktu z rodziną Gardyne. W 1558 roku oba rody skoligaciły się małżeństwem, lecz niedługo później w trakcie domowej kłótni jeden z członków rodziny Guthrie zasztyletował swego kuzyna Gardyne, zapoczątkowując długie pasmo wzajemnych napaści i rodowych zemst. W 1578 roku Patrick Gardyne został zabity przez Williama Guthrie, natomiast dziesięć lat później zabito lairda z rodziny Guthrie. W następnych latach popełniano kolejne mordy, aż w końcu król Jakub IV skonfiskował obu rodom majątki. Jedynie rodzinie Guthrie udało się później odzyskać swe dobra wraz z wieżą mieszkalną.
Wieża pełniła funkcje rezydencjonalne przez cały okres nowożytny. W 1848 roku została przebudowana przez Davida Bryce, który wzniósł wokół niej neogotyckie zabudowania. Jego potomkowie posiadali Guthrie aż do drugiej połowy XX wieku.
Architektura
Wieżę wzniesiono jako typową dla Szkocji późnośredniowieczną, prostą budowlę mieszkalno – obronną, założoną na planie prostokąta o wymiarach 12,2 x 9,1 metra, z niedużym, czworobocznym ryzalitem w narożniku południowo – wschodnim (przy wschodniej części elewacji południowej) oraz murami grubymi w przyziemiu od 1,5 do 2,4 metra. Największą grubość osiągnęła ściana wejściowa, południowa, w której pomieszczono prosty bieg schodów łączących kondygnacje, natomiast pozostałe ściany utworzono nieco cieńsze.
Głównych kondygnacji utworzono trzy, a ponadto murowane poddasze zwieńczone dwuspadowym dachem, osadzonym przy krótszych bokach na schodkowych szczytach. Tradycyjnie dla XV-wiecznych wież mieszkalnych pozostawiało ono miejsce na dookolną galerię obronną, ukrytą za przedpiersiem z krenelażem, osadzonym aż na trzech rzędach wsporników. W narożnikach budowli przedpiersie przechodziło w obłe bartyzany. W każdej z nich umieszczono po jednym rzygaczu, po dwa znajdowały się także z każdej strony wieży ponad wspornikami przedpiersia (obecne są wynikiem XIX-wiecznej renowacji). Służyły do odprowadzania wody deszczowej, by nie zalała ona poddasza oraz chodnika obronnego.
Najniższa kondygnacja, dostępna z poziomu gruntu, podzielona była na dwie komory gospodarcze (spiżarnie, magazyny) o równej wielkości. Łączył je krótki przedsionek, zapewniający osobne wejście do każdej z komór oraz do umieszczonych w grubości muru schodów. Dwie wyższe kondygnacje były już jednoprzestrzenne, zajmując pojedyncze, duże komnaty o wymiarach 8,5 x 6,1 metra. Od pierwszego piętra wzwyż komunikację między nimi zapewniała cylindryczna klatka schodowa umieszczona w czworobocznym ryzalicie. Sala na pierwszym piętrze w średniowieczy pełnić mogła tradycyjnie rolę reprezentacyjnej auli (hall), podczas gdy na drugim piętrze i poddaszu urządzone mogły być komnaty mieszkalne.
Stan obecny
Wieża zachowała się do czasów współczesnych i jest do dziś zamieszkiwana jako własność prywatna. Właściciele wykorzystują ją również w celu organizowania imprez okolicznościowych. Jej obecny wygląd jest w dużej mierze efektem XIX-wiecznej przebudowy. Większość okien została powiększona, nadbudowano wieżyczkę nad ryzalitem, w niewiadomym stopniu odtworzono przedpiersie z krenelażem, a także przekształcono wnętrza.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Coventry M., The castles of Scotland, Prestonpans 2015.
Lindsay M., The castles of Scotland, London 1995.
MacGibbon D., Ross T., The castellated and domestic architecture of Scotland from the twelfth to the eighteenth century, t. 3, Edinburgh 1889.
Salter M., The castles of Grampian and Angus, Malvern 1995.
Tranter N., The fortified house in Scotland, volume IV, Aberdeenshire, Angus and Kinkardineshire, Edinburgh 1986.