Historia
W drugiej połowie XIV wieku miejscowe dobra znajdowały się w posiadaniu Thomasa Bissetta z Upsetlington w Berwickshire, który w 1362 roku podarował je swej żonie Isabel. Pomimo tego, osiem lat później, po śmierci Thomasa, król Dawid II przyznał Glasclune Johnowi Heryng (Herring), którego ród posiadał je do końca okresu średniowiecza. W 1391 roku na ziemiach Glasclune miała miejsce bitwa, stoczona pomiędzy synami Alexandra Stewarta, earla Buchan i zabitego w niej szeryfa Angus.
Wieża mieszkalna wzniesiona została pod koniec XVI wieku. Niedługo później Herringowie popadli w kłopoty finansowe, a miejscowe dobra zostały przejęte przez domenę królewską. Po parokrotnej zmianie właścicieli wieża przeszła na własność rodziny Blair, której przedstawiciele posiadali ją do początku XVIII stulecia. Majątek utracili w ramach represji po upadku powstania jakobickiego z 1715 roku. Co prawda odzyskali ziemie w późniejszych latach XVIII wieku, lecz Glasclune znajdowało się już wówczas w ruinie (nie zostało przedstawione na mapie z około 1750 roku).
Architektura
Wieżę wzniesiono tuż przy stromych stokach opadających na wschodzie i północy ku zakolu potoku Glasclune Burn, wpadającego na południu do rzeki Lornty. Była to budowla wzniesiona na planie litery Z, wyróżniająca się wyjątkowo długim skrzydłem środkowym o wymiarach 25,1 x 13 metrów, do którego na południowym – zachodzie przystawiono prostopadle krótsze, czworoboczne skrzydło z cylindryczną wieżyczką w kącie. Po przeciwnej, północno – wschodniej stronie do głównego skrzydła dostawiono w narożniku cylindryczną wieżę o średnicy 6,8 metra, także mieszczącą w kącie okrągłą wieżyczkę komunikacyjną.
Wieża mieszkalna przykryta była dachami dwuspadowymi, bez charakterystycznych dla Szkocji chodników obronnych za podwieszanymi na wspornikach przedpiersiami, jedynie w narożniku południowo – wschodnim podwieszono obłą bartyzanę. Elewacje wieży przeprute były na wysokości pięter prostymi czworobocznymi oknami, choć ościeża po stronie południowej zwieńczone były nietypowym trójkątnym występem. Obronność zapewniały eliptyczne, tzw. paszczowe otwory strzeleckie oraz mniejsze okrągłe otwory przeznaczone dla małokalibrowej broni palnej.
Wejście do wnętrza budynku umieszczone było na poziomie gruntu w okrągłej wieżyczce południowo – zachodniej, która zarazem mieściła klatkę schodową na górne kondygnacje. Przyziemie budowli najpewniej mieściło zwyczajowe komory gospodarcze, takie jak kuchnia, spiżarnie, składy, być może przykryte sklepieniami kolebkowymi. Układ był jednotraktowy, ponadto wiadomo, iż w części południowej umieszczone były dwa pomieszczenia, z czego południowo – zachodnie było większe i wyposażone w kominek oraz półkę ścienną. Pomieszczenia mieszkalne i reprezentacyjne z aulą (hall) na czele musiały znajdować się na pierwszym piętrze. Powyżej w środkowym skrzydle pierwotnie funkcjonowało jeszcze drugie piętro oraz poddasze, natomiast krótsze skrzydło południowe było dwukondygnacyjne.
Po południowej stronie głównych zabudowań Glasclune znajdował się dziedziniec z ogrodem, prawdopodobnie ogrodzony jakąś formą kamiennego muru. Być może z powodu ukształtowania terenu południowa i zachodnia strona wieży mieszkalnej chroniona była suchą fosą. Z pozostałych kierunków zabezpieczenie takie byłoby niepotrzebne, ze względu na korzystniejsze naturalne warunki terenowe.
Stan obecny
Glasclune znajduje się dziś w stanie daleko posuniętej i pozbawionej opieki ruiny. W najlepszym stanie przetrwało skrzydło południowe z większością murów od strony zachodniej, południowej i wschodniej, widoczne są także relikty wieży cylindrycznej na północy. Całkowicie zaniknęła natomiast centralna część wieży mieszkalnej, niewidoczna już w XIX wieku. Wstęp na teren Glasclune jest wolny.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Coventry M., The castles of Scotland, Prestonpans 2015.
Lindsay M., The castles of Scotland, London 1995.
MacGibbon D., Ross T., The castellated and domestic architecture of Scotland from the twelfth to the eighteenth century, t. 4, Edinburgh 1892.
Salter M., The castles of the heartland of Scotland, Malvern 1994.