Edingham – wieża mieszkalna

Historia

   Wieża mieszkalna w Edingham najprawdopodobniej wzniesiona została w XVI wieku, być może bliżej początku tamtego stulecia. Jako jej fundatorów podaje się najczęściej ród Livingstone z Little Airds, lecz późniejsze losy budowli oraz data jej opuszczenia nie są znane. W 1588 roku rodzina Livingstone popadła w długi i musiała sprzedać swe dobra Morrisonom, natomiast Edward Morrison został wyjęty spod prawa i uwięziony w Edynburgu, gdzie przebywał do zwolnienia w 1646 roku. Następnie w drugiej połowie XVII wieku Edingham przeszło na ród Affleck i na Maitlandów na przełomie XVIII i XIX wieku. Wieża z pewnością była ruiną w 1872 roku.

Architektura

   Prostą i niewielką wieżę mieszkalną wzniesiono na planie prostokąta o wewnętrznych wymiarach 6,4 x 3,6 metra, przy grubości murów wahającej się od 0,9 metra po stronie wschodniej do 1,4 metra w części zachodniej. Wieża prawdopodobnie pierwotnie otoczona była przekopem, koniecznym zwłaszcza z powodu braku obronnych warunków okolicznego terenu.
   Wejście do wieży przepruto na poziomie gruntu w północnej części ściany zachodniej. Wiodło ono do niedużego przedsionka z którego dwoje drzwi otwierały się na sklepioną kolebkowo komorę przyziemia wypełniającą całą pozostałą przestrzeń tego poziomu wieży. Dwoje drzwi wskazuje, iż pierwotnie komora ta musiała być dzielona jakimiś drewnianymi ściankami działowymi na dwa pomieszczenia. Przedsionek połączony był również z narożną cylindryczną klatką schodową, skomunikowaną z pierwszym i drugim piętrem.
   Przeznaczenie poszczególnych kondygnacji można odtworzyć na zasadzie porównania do innych tego typu budowli, w których przeważnie parter pełnił funkcje gospodarcze i magazynowe, pierwsze piętro zajmowała komnata dzienna, reprezentacyjna (aula), a drugie piętro pomieszczenia mieszkalne o prywatnym charakterze. O takim charakterze poszczególnych pomieszczeń świadczą otwory okienne: niewielkie szczeliny w komorach gospodarczych i dużo większe, czworoboczne okna na piętrze.

Stan obecny

   Wieża znajduje się obecnie w stanie nieco zaniedbanej ruiny z zachowaną dolną kondygnacją ze sklepieniem, zrujnowanym pierwszym piętrem oraz z widocznymi częściowo fragmentami murów drugiego piętra. Wstęp na jej teren jest wolny.

pokaż zabytek na mapie

powrót do indeksu alfabetycznego

bibliografia:
Coventry M., The castles of Scotland, Prestonpans 2015.

MacGibbon D., Ross T., The castellated and domestic architecture of Scotland from the twelfth to the eighteenth century, t. 3, Edinburgh 1889.
The Royal Commission on the Ancient and Historical Monuments and Constructions of Scotland. Fifth report and inventory of monuments and constructions in Galloway (Volume II), county of the Stewartry of Kirkcudbright, Edinburgh 1914.