Historia
Wieża mieszkalna Eden wzniesiona została w drugiej połowie XVI wieku przez ówczesnych właścicieli miejscowych dóbr z rodu Meldrum. W latach 1676-1677 była poddana renowacji przez George Leslie, a w 1712 roku przeszła na własność Williama Duffa, earla Fife. Funkcje mieszkalne prawdopodobnie pełniła do początku XIX stulecia, kiedy to po opuszczeniu popadła w ruinę.
Architektura
Wieżę zbudowano na relatywnie płaskim terenie, w odległości paruset metrów od przepływającej po stronie zachodniej rzeki Deveron. Pierwotnie składała się ona z głównego bloku na planie prostokąta o ścianach wzdłużnych na osi północ – południe oraz przyległych do niej przy narożnikach dwóch skrzydeł, wzniesionych na rzutach zbliżonych do kwadratów. Skrzydła znajdowały się ukośnie naprzeciwko siebie, całość przybrała więc kształt zbliżony do litery Z.
Wejście do budowli umieszczono w skrzydle południowo – zachodnim, blisko kąta, gdzie łączył się on z głównym blokiem. Usytuowanie takie pozwalało zminimalizować przeciągi, a zwłaszcza zapewnić ostrzał flankowy wejścia, prowadzony z dwóch otworów w ścianie zachodniej głównego bloku i jednym w ścianie północnej skrzydła południowego. W tym samym kącie, powyżej portalu wejściowego nadwieszono obłą wieżyczkę komunikacyjną łączącą pierwsze piętro z górnymi kondygnacjami. Przyziemie skrzydła południowo – zachodniego mieściło schody na pierwsze piętro oraz niewielką izbę czy też przedsionek przeznaczony dla strażników.
Główny blok wieży na poziomie najniższej kondygnacji mieścił dwie komory o podobnej wielkości, połączone długim korytarzem biegnącym wzdłuż ściany zachodniej. Korytarz ten w późniejszym okresie łączył się także z zabudowaniami po stronie północnej. W komorze południowej przyziemia znajdowały się cylindryczne schody prowadzące na piętro do auli, była więc ta komora piwnicą na wino lub spiżarnią z której zaopatrywano główne pomieszczenie reprezentacje. Na pierwszym piętrze głównego bloku znajdowała się wspomniana aula (ang. hall), reprezentacyjne pomieszczenie o wymiarach 10,4 x 5,8 metra, oświetlane po jednym oknie z trzech stron. Czwartą północną ścianę wypełniał kominek, flankowany bocznymi niszami ściennymi, osadzonymi w grubości muru. Kolejne podobne półki znajdowały się przy krańcach ściany wschodniej, przy czym południowa sąsiadowała ze wspomnianymi wyżej spiralnymi schodami prowadzącymi do komory z winem. Drugie piętro, podobnie jak skrzydło północno – wschodnie, najpewniej mieściło komnaty o prywatnym, mieszkalnym charakterze. Być może w skrzydle północnym mieściła się również kuchnia, o ile nie umieszczono jej w osobnym budynku w sąsiedztwie pozostałych zabudowań gospodarczych (np. stajni, piekarni, browaru itp.).
Stan obecny
Do dnia dzisiejszego zachowało się w całości skrzydło południowo – zachodnie oraz fragmenty murów głównego bloku wieży. Skrzydło północno – wschodnie uległo zawaleniu i całkowicie zanikło. Zabytek jest dostępny dla zwiedzających łącznie z wnętrzami, choć nie są one zabezpieczone i oficjalnie przystosowane dla turystów.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Coventry M., The castles of Scotland, Prestonpans 2015.
MacGibbon D., Ross T., The castellated and domestic architecture of Scotland from the twelfth to the eighteenth century, t. 4, Edinburgh 1892.