Historia
Początki zamku w Dunglass sięgały końca XIV wieku, kiedy to służył jako jedna z głównych budowli obronno – mieszkalnych baronii Colquhoun. Od roku 1439 do 1478 był siedzibą sir Johna Colquhouna, kanclerza królestwa Szkocji i zarządcy zamku Dumbarton. Dwa lata później z zamkowych dóbr dożywotnią rentę otrzymała lady Luss. W 1590 roku sir Humphrey Colquhoun miał przeprowadzić przebudowę zabudowań mieszkalnych zamku, jakieś prace musiały być też prowadzone w XVII stuleciu, o czym świadczyłby nowożytny gołębnik na zamkowym dziedzińcu. Na początku XVIII wieku zamek popadł w zaniedbanie i został opuszczony, a jego mury około 1735 roku niestety wykorzystano jako źródło materiałów budowlanych do reperacji nadbrzeża. Dewastacja powstrzymana została dzięki Andrew Buchananowi z Auchentorlie, który w 1812 roku zakupił ruiny zabytku.
Architektura
Zamek wzniesiono na niewielkim skalnym cyplu na północnym brzegu rzeki Clyde, blisko miejsca gdzie jej koryto rozlewało się w szersze estuarium. Wzdłuż krawędzi nadrzecznych klifów i głębiej w ląd poprowadzono kamienny mur obronny, otaczający nieregularny dziedziniec. Przynajmniej na części obwodu mur zwieńczony był machikułami lub przedpiersiem wysuniętym na wspornikach przed lico ściany. Sądząc po nowożytnych rycinach, w narożniku północno – wschodnim znajdować się mogła dość masywna cylindryczna wieża, aczkolwiek nie ukazano jej na wszystkich zachowanych dziełach. Zabudowania mieszkalne zamku prawdopodobnie mieściły się w północno – zachodnim i południowo – zachodnim narożniku dziedzińca. W ich pobliżu usytuowane były dwie bramy.
Stan obecny
Zamek znajduje się dziś w stanie zaawansowanej ruiny z murami obronnymi zachowanymi po stronie zachodniej do wysokości 7-8 metrów (od strony rzeki widocznych jest nawet kilka wsporników przedpiersia). W narożniku południowo – wschodnim znajduje się okrągły gołębnik z XVII wieku, zaś zabudowania mieszkalne w narożniku północno – zachodnim zostały gruntownie przekształcone w okresie nowożytnym. Obecnie zamek nie jest udostępniony do zwiedzania, można jedynie obejrzeć jego mury obronne od strony zewnętrznej.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Coventry M., The castles of Scotland, Prestonpans 2015.
MacGibbon D., Ross T., The castellated and domestic architecture of Scotland from the twelfth to the eighteenth century, t. 3, Edinburgh 1889.
Salter M., The castles of the heartland of Scotland, Malvern 1994.
Tranter N., The fortified house in Scotland, volume V, north and west Scotland, Edinburgh 1986.