Historia
Broch zwany dziś Dun Hallin wzniesiony został w epoce żelaza, a więc w epoce która na wyspie Skye miała miejsce w ostatnich stuleciach przed Chrystusem. Była to budowla mieszkalno – obronna, wzniesiona przez rodzinę, klan lub małe plemię w celu ochrony dobytku i życia oraz z obawy przed uprowadzeniem i popadnięciem w niewolę. Zbudowała go miejscowa ludność tworząca społeczność żyjącą głównie z wypasu bydła i owiec, mniejszych upraw rolniczych, rybołówstwa i polowań na dzikie zwierzęta. Jako, iż bydło stanowiło wówczas wyznacznik bogactwa, próba jego ochrony przed ciągłymi najazdami rabunkowymi mogła być jednym z impulsów do budowy charakterystycznych wież mieszkalnych. Zapewniały one względnie dobre warunki obronne przed nagłymi atakami mniejszych grup napastników, nie były jednak przystosowane do odpierania długotrwałych oblężeń (rzadko kiedy zaopatrzone były w źródła wody). Nie wiadomo do kiedy Dun Hallin funkcjonowało. Prawdopodobnie porzucone zostało jak wiele innych tego typu budowli najdalej po kilku stuleciach. Mogło to być związane z przybyciem na wyspę Skye na początku V wieku irlandzkich Szkotów, którzy założyli królestwo Dál Riata.
Architektura
Dun Hallin zbudowano na niewielkim plateau, na szczycie wzgórza wysokości 137 metrów n.p.m., usytuowanego pośrodku półwyspu Waternish, w północnej części wyspy Skye. Wzdłuż krawędzi stoków wzgórza poprowadzono obwód kamiennego, nieregularnego w planie muru, z wejściem na mały dziedziniec o wymiarach 19,8 x 25,9 metra umieszczonym prawdopodobnie po stronie południowej. Broch stanął w południowo – wschodnim narożniku założenia jako budowla wolnostojąca, nie połączona z murem obwodowym.
Wieża zbudowana została z miejscowego polnego kamienia, starannie układanego równymi warstwami bez użycia zaprawy, przy użyciu większych głazów w niższych partiach, a mniejszych w wyższych. W planie broch otrzymał kształt zbliżony do koła o zewnętrznej średnicy wynoszącej około 17,4 metra, z masywnymi murami o grubości od 3 do 3,3 metra. Zapewne tak jak inne budowle tego typu nie miał on w elewacjach przebitych żadnych okien lub otworów strzeleckich, jedynie na najwyższej kondygnacji mogła ewentualnie funkcjonować otwarta, dookolna galeria strażniczo – obronna.
Wejście do wieży utworzono po stronie południowo – wschodniej, a więc skierowane było w najwęższą część dziedzińca, tuż przy murze obwodowym. Po obu stronach korytarza wejściowego w grubości muru znajdowały się owalne w planie komory: północna o wymiarach 2,9 x 1,5 metra oraz południowa o długości około 2,1 metra. Nie wiadomo gdzie znajdowały się wejścia do nich, nie ma więc pewności czy pełniły rolę komór straży pilnujących wejścia, czy też były spiżarniami lub składami dostępnymi ze środka brocha. Wewnątrz wieży główna przestrzeń o średnicy około 11 metrów pierwotnie mogła być poprzedzielana drewnianymi ściankami działowymi, tworzącymi mniejsze izby mieszkalne lub gospodarcze oraz przykryta drewnianym, opartym na słupach stropem tworzącym górną kondygnację. Wejście na nią możliwe było za pomocą najbardziej charakterystycznego dla brochów elementu, mianowicie poprzez galerię ze schodami wewnątrz grubości murów. W Dun Hallin wejście do takiego korytarza znajdowało się w przyziemiu po stronie południowo – zachodniej.
Stan obecny
Broch zachował mury do maksymalnej wysokości około 3-3,8 metrów. W takim stanie znajduje się w części północnej i zachodniej, ale niestety po wschodniej stronie jest już dużo niższy. Otaczający szczyt wzgórza mur wokół dziedzińca został jeszcze bardziej zdegradowany, jest już dziś słabo zauważalny.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Armit I., Towers in the North: The Brochs of Scotland, Stroud 2002.
Ritchie J., Brochs of Scotland, Aylesbury 1988.
The Royal Commission on the Ancient and Historical Monuments and Constructions of Scotland. Ninth report with inventory of monuments and constructions in the outer Hebrides, Skye and the Small Isles, Edinburgh 1928.