Historia
Dobra Drummond, pierwotnie zwane Concraig, od pierwszej połowy XIV wieku były własnością rodu Drummond, którego członek, Malcolm Drummond, otrzymał je od Roberta I w podziękowaniu za męstwo wykazane w tracie bitwy pod Bannockburn w 1314 roku. Budowa na nich murowanej wieży mieszkalnej rozpoczęła się dopiero po 1487 roku, z inicjatywy sir Johna Drummonda of Cargill, pierwszego lorda tamtejszych ziem. Król Jakub IV zezwolił na jej wzniesienie specjalną licencją, udzieloną w 1491 roku, choć same prace budowlane mogły ruszyć już rok lub dwa lata wcześniej.
Córką sir Johna Drummonda była Margaret, kochanka króla Jakuba IV. Zmarła ona w 1501 roku na zamku Drummond, prawdopodobnie na skutek zatrucia, gdyż wraz z nią umarły jej dwie siostry: Eupheme i Sibylla. W chwili zgonu nie wywołało to zbyt dużych podejrzeń, jako iż standardy żywieniowe i higiena były wówczas na niskim poziomie, lecz po pewnym czasie pojawiły się teorie spiskowe o celowym morderstwie. Spowodować mieli by go angielscy agenci, szkoccy szlachcice lub nawet sam Jakub IV, pragnący poprzez małżeństwo króla z Margaret Tudor, córką Henryka VII połączyć Szkocję unią z Anglią. Nieco wcześniej nagłą śmiercią zakończył życie również syn Johna Drummonda, William. W 1490 roku brał on udział w starciu z klanem Murray, po którym jego oddziały ścigały niedobitków do osady Monzievaird, gdzie zabarykadowali się w miejscowym kościele. Po wymianie ognia oddział Drummonda podpalił kościół, w którym spłonąć miało około 120 osób, w tym kobiety i dzieci. Za ten czyn jeszcze w tym samym roku William Drummond został stracony.
Z powodu przedwczesnej śmierci Williama zamek i tytuł drugiego lorda Drummond przypadły kolejnemu synowi sir Johna Drummonda, Davidowi. W jego czasach wizyty na zamku często składała królowa Maria Stuart, a kolejny władca Szkocji, Jakub VI, w 1605 roku nadał ówczesnemu dziedzicowi Drummond tytuł pierwszego earla Perth. W 1653 roku dobra Drummond zostały spustoszone przez angielskie wojska Cromwella w trakcie tzw. wojny trzech królestw. Odbudowę przeprowadził James Drummond, trzeci earl Perth, po którym nastąpił kolejny James Drummond, czwarty earl Perth, a zarazem kanclerz króla Jakuba VII, który musiał wraz z nim udać się na wygnanie do Francji po detronizacji z 1689 roku i przejęciu rządów przez Wilhelma III Orańskiego. W kolejnych latach klan Drummond nadal wspierał sprawę jakobitów, biorąc czynny udział w powstaniach z 1715 i 1745 roku. Doprowadziło to ostatecznie w 1750 roku do utraty majątku oraz uszkodzonego w trakcie działań wojennych zamku, oraz jego przepadku na skarb korony. Do 1784 roku zarządzali nim komisarze, następnie dobra Drummond wykupił James Drummond, pierwszy baron Perth. Rozpoczął on renowację i przebudowę zamku, kontynuowane przez kolejnych członków rodziny w pierwszej połowie XIX wieku.
Architektura
Wieżę mieszkalną zbudowano na niezbyt wysokim, lecz skalistym wzniesieniu, w jego najwyższym punkcie. Otrzymała ona w planie kształt czworoboku o wymiarach 13,1 x 11,2 metra, mieszczącego wewnątrz wysokich na około 27 metrów murów pięć kondygnacji, skomunikowanych za pomocą kwadratowej wieżyczki schodowej, wysuniętej ryzalitowo przed lico wschodniej elewacji budowli. Pierwotne wejście do wieży mieszkalnej znajdowało się na poziomie pierwszego piętra, dokąd musiały prowadzić drewniane, łatwe do usunięcia w razie zagrożenia schody. Zwieńczeniem wieży było blankowane przedpiersie, osadzone na wystających z lica muru wspornikach. Krenelaż osłaniał dookolną galerię obronną, ograniczoną centralnie umieszczonym murowanym poddaszem.
Wewnątrz przyziemie wieży otrzymało sklepienie kolebkowe i połączenie z pierwszym piętrem za pomocą schodów w grubości wschodniego muru. Przyziemie tradycyjnie pełniło rolę spiżarni, czy też magazynu, natomiast pierwsze piętro mieściło rodzaj sieni wejściowej. Klatka schodowa w ryzalitowej wieżyczce wiodła na drugie piętro, gdzie umieszczona została główna aula (hall), pomieszczenie reprezentacyjne w którym skupiało się dzienne życie mieszkańców wieży. Jej oświetlenie zapewniały od południa i zachodu cztery okna z kamiennymi siedziskami w niszach, a ogrzewanie kominek osadzony w ścianie wschodniej. Wieżyczka schodowa prowadziła także na dwa najwyższe piętra, zapewne przeznaczone na komnaty mieszkalne o prywatnym charakterze. Ich dokładny układ, czy też wygląd nie jest znany z powodu nowożytnych przekształceń.
Wieża już u schyłku średniowiecza otoczona była kamiennym murem obronnym w obrębie którego znajdować się musiały wszystkie konieczne do codziennego życia zabudowania gospodarcze (kuchnia, piekarnia, stajnie, stodoły, chlewy itp.). W pierwszej połowie XVII wieku od południa do wieży mieszkalnej dostawiono budynek bramny z półkoliście zwieńczonym portalem przejazdu bramnego, zamykanego dwoma żelaznymi kratami. Dwa piętra budynku zapewniały dodatkową przestrzeń mieszkalną z komnatami połączonymi ze starą wieżą. Kolejny budynek przystawiony został w tym samym okresie po stronie północnej.
Stan obecny
Późnośredniowieczna wieża mieszkalna przetrwała do czasów współczesnych, choć została znacznie przekształcona pod koniec XVIII i w XIX stuleciu, a także otoczona nowożytnymi zabudowaniami, które zastąpiły starsze budowle gospodarcze. Wnętrza wieży nie są dostępne dla zwiedzających, lecz odpłatnie, codziennie od 1 maja do 31 października można pospacerować po pobliskich ogrodach i obejrzeć zabytek z zewnątrz.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Coventry M., The castles of Scotland, Prestonpans 2015.
Lindsay M., The castles of Scotland, London 1995.
MacGibbon D., Ross T., The castellated and domestic architecture of Scotland from the twelfth to the eighteenth century, t. 1, Edinburgh 1887.
Salter M., The castles of the heartland of Scotland, Malvern 1994.