Historia
Pierwsza wzmianka w źródłach pisanych o Corsewall pojawiła się w czasach króla Dawida II, panującego w latach 1329 – 1371. Wówczas to przywilej (charter) potwierdzający własność miejscowych dóbr otrzymał sir Alan Stewart of Dreghorn, przodek Darnleyów. Następnie Corsewall przeszło na klan Campbellów z Loudoun, których przedstawiciele wybudowali w Corsewall wieżę mieszkalną około początku XV wieku. W 1547 roku przeszła ona na drodze koligacji małżeńskich na MacDowallów z Garthland. W 1633 roku dokument earla Galloway, Alexandra Stewarta, odnotował baronię Corsewall wraz z wieżą, dworem i obwarowaniami, jednak już w 1684 roku znajdowała się ona w ruinie. Nie wiadomo z jakiego powodu została porzucona lub zniszczona.
Architektura
Wieżę wzniesiono na niewysokim pagórku, pierwotnie otoczonym przekopem o szerokości około 9 metrów i niewielkiej głębokości, nie przekraczającej 1 metra. Była to prosta budowla na planie prostokąta z bokami długości 12,8 metrów i 10 metrów, przy masywnych murach grubości 2,4 metra. U podstawy wieży utworzono cokół, wysunięty przed lico ścian o 0,2 metra, przerwany po stronie wschodniej gdzie znajdowało się wejście. Zamykane drzwiami, miało ono możliwość zablokowania ryglem osadzanym w otworze w murze. Także w elewacji wschodniej wieży, na poziomie przyziemia znajdowało się ujście kanału latrynowego.
Parter wieży zajmowany był przez jedno duże pomieszczenie, przykryte kolebką i doświetlane dwoma otworami szczelinowymi: jednym od południa i jednym od zachodu. Sklepienie charakteryzowało się wyjątkowo cienką górną partią. Przy ścianie zachodniej znajdowała się studnia, a w jej pobliżu kolebkę przebito otworem służącym do podawania wiader z wodą i innych potrzebnych towarów. Komora parteru służyła bowiem jako spiżarnia i skład, nie miała charakteru komnaty mieszkalnej.
Wejście na pierwsze piętro możliwe było za pomocą spiralnej klatki schodowej, osadzonej w grubości muru narożnika północno – wschodniego i dostępnej z korytarza wejściowego wieży. Na piętrze także znajdowała się jedna duża komnata, zapewne pełniąca funkcje mieszkalno – reprezentacyjne. Najprawdopodobniej nad nią znajdowało się jeszcze co najmniej jedno piętro mieszkalne. Zwieńczenie wieży nie jest znane, przypuszczać jedynie można na podstawie podobieństw do innych budowli tego typu, iż miało formę otwartej galerii obronnej ukrytej za blankowanym przedpiersiem.
Stan obecny
Wieża Corsewall, jedna z nielicznych zachowanych wież z początku XV wieku, znajduje się dziś w stanie zaawansowanej ruiny. Przetrwały mury jej przyziemia wraz ze sklepieniem oraz wysokie na nieco ponad 1,2 metra ściany pierwszego piętra (mur wschodni jest nieco wyższy, dochodzi do około 7,6 metrów wysokości). Stan zabytku, wykorzystywanego przez długi czas na zagrodę dla zwierząt, nie jest najlepszy. Między innymi w celu wprowadzania bydła poszerzono otwór wejściowy, usuwając ościeże zewnętrznego portalu.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Coventry M., The castles of Scotland, Prestonpans 2015.
The Royal Commission on the Ancient and Historical Monuments and Constructions of Scotland. Fourth report and inventory of monuments and constructions in Galloway (Volume I), county of Wigtown, Edinburgh 1912.