Corsbie – wieża mieszkalna

Historia

   Wieża mieszkalna Corsbie prawdopodobnie wzniesiona została z inicjatywy rodu Cranstoun z Oxenfordu w XVI wieku, być może na miejscy starszego drewniano – ziemnego gródka, bowiem sir William Cranston z Corsbie odnotowany został w źródłach pisanych już w 1441 roku. W posiadaniu Cranstonów Corsbie pozostawało do połowy XVII stulecia. Miejscowe dobra na początku XVIII wieku dzierżyli przedstawiciele rodziny Hay, a w 1704 roku wspomniany został lord William Hay z Corsbie. Późniejsze losy samej wieży nie są znane, prawdopodobnie została porzucona na rzecz wygodniejszej do zamieszkania, nowożytnej rezydencji.

Architektura

   Wieżę zbudowano na szczycie rozległego kopca, otoczonego z każdej strony podmokłymi i bagiennymi terenami i zabezpieczonego u podstawy przekopem. Być może kolejny przekop z ziemnym wałem otaczał wieżę w górnej części wzniesienia. Droga do Corsbie wiodła od północy, po grobli umożliwiającej przedostanie się przez mokradła.
   Wieża otrzymała w planie kształt czworoboku o wymiarach 12,2 x 8,2 metra i nietypowo zaokrąglonych wszystkich narożnikach. Mury otrzymały w dolnych partiach grubość 1,8 metra, natomiast ich wysokość wynosiła nieco ponad 15 metrów. W pobliżu, na dziedzińcu najpewniej usytuowana była również zabudowa pomocnicza i gospodarcza, między innymi stajnie, piekarnia itp.
   Wewnątrz wieży zarówno najniższa, jak i górna kondygnacja zostały przykryte sklepieniami, pozostałe środkowe piętra zwieńczono natomiast płaskimi stropami. Oświetlane jedynie wąskimi otworami szczelinowymi przyziemie zapewne pełniło jedynie funkcje gospodarcze, natomiast jedyny widoczny do dziś kominek ogrzewał pomieszczenie na drugim piętrze. Być może pierwotnie mieściła się tam aula (hall), oświetlana większymi oknami o czworobocznych ościeżach. Komunikację pomiędzy wszystkimi pięcioma kondygnacjami (oraz co najmniej jedną izbą, czy też komorą latrynową umieszczoną w grubości muru) najpewniej zapewniała kręcona klatka schodowa usytuowana w południowym narożniku.

Stan obecny

   Do dnia dzisiejszego zachowały się tylko południowa i wschodnia ściana wieży, obie sięgające prawie pełnej wysokości. Od strony wnętrza w górnej części murów widoczne są charakterystyczne otwory gołębnika, będącego jednak najpewniej efektem późniejszej modernizacji. Budowla nie jest zabezpieczona o czym świadczą pęknięcia muru i duża wyrwa w jednej ze ścian. Wstęp na jej teren jest wolny.

pokaż zabytek na mapie

powrót do indeksu alfabetycznego

bibliografia:
Coventry M., The castles of Scotland, Prestonpans 2015.

MacGibbon D., Ross T., The castellated and domestic architecture of Scotland from the twelfth to the eighteenth century, t. 3, Edinburgh 1889.
The Royal Commission on the Ancient and Historical Monuments and Constructions of Scotland. Sixth report and inventory of monuments and constructions in the county of Berwick, Edinburgh 1915.