Historia
Wieża zbudowana została krótko przed 1485 rokiem z fundacji Henrego Livingstone z Myddilbynning, zapewne na miejscu starszej siedziby mieszkalnej. W XVI wieku znajdowała się w posiadaniu gałęzi rodziny Livingstone z Dunipace, której członkowie na przełomie XVI i XVII wieku przeprowadzili pierwsze poważniejsze prace modernizacyjne swej siedziby. Mieszkali oni w Castle Cary jeszcze w pierwszej połowie XVII wieku. Pod koniec tamtego stulecia wieża znalazła się w rękach rodu Bailie, po których w 1730 roku drogą koligacji małżeńskich przeszła na rodzinę Dundasów. Nowi właściciele do wieży dostawili nowożytny budynek, zmodernizowali też częściowo wnętrza starszej budowli.
Architektura
Wieżę zbudowano po wschodniej stronie niewielkiego strumienia Red Burn, który płynął głębokim wąwozem chroniącym budowlę od zachodu. Otrzymała ona w planie kształt prostokąta wydłużonego na linii wschód – zachód o wymiarach 10,3 x 7 metrów. Po północnej stronie pierwotnie mogło wznosić się lub było planowane ale nie zostało ukończone mniejsze skrzydło, po którym pozostały strzępia muru. Być może zostało ono rozebrane lub nie ukończono go ze względu na bliskość stromych stoków wąwozu, które zagrażały stabilności budowli. Wieża uzyskała prawie 13 metrów wysokości do krańca blankowanego przedpiersia, mieszcząc cztery kondygnacje oraz poddasze, przykryte dwuspadowym dachem osadzonym na schodkowych szczytach z przewodami kominowymi. Elewacje budynku przepruto raczej niewielkimi otworami okiennymi oraz szczelinowymi o sfazowanych ościeżach, a także otworami strzeleckimi o kluczowym kształcie. Mury osadzono na cokole, do ich budowy użyto obciosanych kamieni łączonych zaprawą wapienną oraz gruzu, a także dużych, dokładnie opracowanych bloków zabranych z nieodległych rzymskich ruin wału Antonina.
Wejście do wieży umieszczono na poziomie gruntu, w zachodniej części ściany północnej, gdzie pierwotnie łączyło się z mniejszym skrzydłem. Bezpośrednio nad nim znajdowało się podobne przejście łączące główny blok wieży z klatką schodową w skrzydle, a jeszcze wyżej kolejne przejście na poziomie drugiego piętra (później przekształcone w okno). Najniższe wejście dawało dostęp do małej sieni połączonej z klatką schodową oraz z główną, komorą przyziemia wieży. Komora ta przykryta była sklepieniem kolebkowym, a jej skąpe oświetlenie predysponowało ją jedynie do roli spiżarni i składu. W ścianie wschodniej znajdował się kamienny zlew z ujściem poza budynek.
Pierwsze piętro wieży zajmowane było przez duże pomieszczenie przykryte płaskim, drewnianym stropem. Tradycyjnie dla szkockich wież mieszkalnych pełniło ono rolę auli (hall), komnaty o cechach reprezentacyjnych. Ogrzewał ją bogato dekorowany kominek osadzony w ścianie wschodniej. Obok niego w narożniku północno – wschodnim funkcjonowała w grubości muru niewielka latryna. Drugie piętro miało bardzo podobny układ, choć pełniło rolę komnaty mieszkalnej o bardziej prywatnym charakterze. W zachodniej części ściany południowej mieściło wnękę w murze przeznaczoną na półkę, natomiast w grubości muru północno – wschodniego narożnika komorę latryny w półką na świecę. Podobna komora latrynowa zapewne pierwotnie znajdowała się także na trzecim piętrze. Poddasze skomunikowane było z dookolnym chodnikiem straży.
Stan obecny
Wieża zachowała do czasów współczesnych całość murów obwodowych głównego bloku łącznie z oryginalnym poddaszem, jedynie prace rekonstrukcyjne przeprowadzono przy krenelażu. O istnieniu mniejszego skrzydła północnego świadczą dziś jedynie strzępia muru oraz zamurowany otwór wejściowy na pierwszym piętrze i wejście przekształcone w okno na drugim piętrze. W okresie nowożytnym zmodyfikowano też dużą część okien wieży, z których część powiększono a niektóre zamurowano. Silnie przebudowano ścianę wschodnią wieży w związku z koniecznością jej skomunikowania z sąsiednim XVIII-wiecznym domem. Zabytek znajduje się obecnie w rękach prywatnych i jest zamieszkiwany.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Coventry M., The castles of Scotland, Prestonpans 2015.
Lindsay M., The castles of Scotland, London 1995.
MacGibbon D., Ross T., The castellated and domestic architecture of Scotland from the twelfth to the eighteenth century, t. 3, Edinburgh 1889.
The Royal Commission on the Ancient Monuments of Scotland, Stirlingshire, An Inventory of the Ancient Monuments, volume 1, Edinburgh 1963.