Historia
Wieża mieszkalna Cardrona wzniesiona została około połowy XVI wieku przez przedstawiciela rodu Govan, prawdopodobnie potomka sir Williama Govana, który w 1534 roku otrzymał okoliczne ziemie od szambelana króla Jakuba, Malcolma Fleminga. Pomimo tej donacji Govanowie dzierżyli miejscowe dobra na prawie lennym już od drugiej połowy XIV wieku.
W XVII wieku Govanowie z Cardona parokrotnie byli wspominani w źródłach pisanych w związku ze sporami sąsiedzkimi. W 1607 roku James Govan miał zostać zabity przez Johna Scotta, brata Waltera Scotta z Tushielaw, a jeden z kolejnych przedstawicieli rodu, John Govan z Cardrona zadenuncjował sąsiadów do przedstawicieli króla za zaległe opłaty.
W 1685 roku z powodu kłopotów finansowych rodziny Govan wieża mieszkalna przeszła na Johna Williamsona z Hutcheonfield. Jego potomkowie w bliżej nieznanym okresie wznieśli w pobliżu nową, wygodniejszą rezydencję, a wieżę porzucili. W 1794 roku znajdować się miała ona jeszcze w dobrym stanie, a w połowie XIX podobno widoczny był jeszcze w jej pobliżu mur.
Architektura
Wieża zbudowana została na wschodnim zboczu wzgórza Cardrona, po zachodniej stronie rzeki Tweed. Wzniesiono ją na planie litery L składającej się z głównego prostokątnego bloku o wymiarach 10,2 x 6,8 metra i wysokości nieco ponad 9 metrów oraz przystawionego do niego od północy aneksu o wymiarach 2,1 x 3,1 metra, mieszczącego klatkę schodową z nietypowym układem schodów, poprowadzonych w przeciwną stronę do ruchu wskazówek zegara. Mury wieży nie były zbyt grube, mierzyły w przyziemiu 0,9 metra szerokości. Pierwotnie teren w pobliżu wieży mógł być wydzielony murem i zajmowany przez gospodarcze zabudowania o konstrukcji drewnianej bądź szachulcowej.
Wejście do wieży umieszczano w północnym aneksie. Wiodło ono obok klatki schodowej do głównej komory na parterze (7,8 x 4,5 metra) zwieńczonej sklepieniem kolebkowym i oświetlanej dwoma otworami szczelinowymi przeprutymi w dwóch krótszych bokach. Jak w większości tego typu budowli ta parterowa komora pełniła rolę spiżarni i magazynu. Typowe było również przeznaczenie pierwszego piętra na aulę (hall), główną komnatę reprezentacyjną. Oświetlana była ona czterema większymi oknami i ogrzewana kominkiem osadzonym w ścianie południowej. Dodatkowo posiadała półkę ścienną przy narożniku wschodnim.
Drugie piętro wieży, oddzielone od auli drewnianym stropem, zajmowała kolejna pojedyncza komnata, pełniąca dla odmiany bardziej prywatną i mieszkalną funkcję. Również była ona ogrzewana kominkiem, a światło słoneczne zapewniały w niej domownikom trzy okna. Powyżej znajdować się jeszcze mogło poddasze, przeznaczone dla służby lub na kolejny magazyn, które zapewne pozostawiało miejsce na krótki, otwarty ganek obronny po stronie południowo – zachodniej (ochraniał on wejście do wieży).
Stan obecny
Wieża zachowała się w formie trwałej ruiny bez części górnych partii murów. Najwyższą wysokość ma obecnie szczyt południowy, strona przeciwna jest o parę metrów niższa. W pobliżu widoczne są także relikty muru dawnego dziedzińca. Wstęp na teren nieco zaniedbanej, lecz nie pozbawionej uroku ruiny jest obecnie wolny.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Coventry M., The castles of Scotland, Prestonpans 2015.
Lindsay M., The castles of Scotland, London 1995.
MacGibbon D., Ross T., The castellated and domestic architecture of Scotland from the twelfth to the eighteenth century, t. 3, Edinburgh 1889.
The Royal Commission on the Ancient Monuments of Scotland, Peeblesshire, An Inventory of the Ancient Monuments, volume 2, Edinburgh 1967.