Historia
Budowę zamku najczęściej wiąże się z pierwszą połową XIV wieku i sir Reginaldem de Cheyne, choć mógł on wówczas powstać na miejscu wcześniejszej warowni. Po raz pierwszy pojawił się w źródłach pisanych w 1330 roku, kiedy to earl Malise z Caithness, Orkney i Strathearn wydzierżawił Berriedale Reginaldowi, kanclerzowi królestwa Szkocji. Po jego śmierci jedna z córek, Maria, wyszła za mąż za Nicolasa Sutherlanda z Duffus. Ich potomkowie dzierżyli zamek do schyłku XV wieku, gdy na skutek kolejnych koligacji małżeńskich Berriedale przeszło na Williama Oliphanta.
Na początku XVI wieku wokół prawa własności do zamku narosły liczne spory, przez co stał się on obiektem ataków klanu Sinclairów, earlów Caithness, a w 1529 roku zajęty został przez Roberta Gunna. W 1566 roku i ponownie w kolejnym roku na krótko zajmowany był przez Sinclairów. Ciągłe utarczki ustały dopiero w 1604 roku, gdy ród Oliphant stracił zainteresowanie Berriedale, które przeszło na własność Georgea Sinclaira, a następnie jego syna Williama.
Ród Sinclerów mieszkał na zamku do 1676 roku, kiedy to zmarł bezdzietnie ostatni earl Caithness i miejscowe dobra przejął John Campbell z Glenorchy. Prawdopodobnie wówczas zamek został opuszczony i szybko popadł w całkowitą ruinę, choć jeszcze w połowie XVIII wieku oznaczony został na mapie Williama Roya.
Architektura
Zamek usytuowano na skalnym cyplu wysuniętym stromymi klifami w stronę Morza Północnego, u ujścia do niego rzeki Berriedale Water. Dzięki tak nieprzystępnym, korzystnym z punktu widzenia obronności, naturalnym warunkom terenowym, zamek dostępny był jedynie od południowego – zachodu. Na odcinku tym szyję cypla zabezpieczono poprzecznym, szerokim na 6 metrów przekopem.
Kształt cypla nadał zamkowi podłużną formę z dwoma ciągami zabudowy włączonymi w obwód murów obronnych i rozdzielonymi wąskim dziedzińcem, poszerzonym w części północno – wschodniej. Mur otrzymał około 2,5 metra grubości i wzniesiony został wzdłuż nadmorskich i nadrzecznych klifów, przy czym dłuższe boki zostały usytuowane na linii północny – wschód, południowy – zachód.
Wjazd umieszczono w kwadratowym budynku bramnym o długości boku około 3,4 metra, zapewne poprzedzonym zwodzonym mostem opuszczanym ponad przekopem. Budynek ten wysunięty był poza obwód murów, w długości których umieszczono drugą, wewnętrzną bramę. W zachodniej części zamku znajdowały się najważniejsze zabudowania reprezentacyjno – rezydencjonalne z prostokątnym w planie donżonem (około 20,4 x 12,8 metrów) oraz przystawionym do niego budynkiem auli (hall). Po przeciwnej, wschodniej części dziedzińca najpewniej znajdowały się zabudowania gospodarcze np. stajnie (około 14 x 4,2 metra).
Stan obecny
Z zamku pozostały do dnia dzisiejszego jedynie nieliczne relikty murów nie przekraczające wysokości pół metra. O jego pierwotnym ukształtowaniu świadczyć może jedynie nie zastawiony żadnymi nowożytnymi zabudowaniami sam cypel z widocznym dawnym przekopem i naturalnymi klifami. Wstęp na teren Berriedale jest wolny.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Coventry M., The castles of Scotland, Prestonpans 2015.
MacGibbon D., Ross T., The castellated and domestic architecture of Scotland from the twelfth to the eighteenth century, t. 4, Edinburgh 1892.
The Royal Commission on the Ancient and Historical Monuments and Constructions of Scotland. Third report and inventory of monuments and constructions in the county of Caithness, Edinburgh 1911.
Strona internetowa caithness.org, Berriedale Castle, Caithness.
Strona internetowa thecastleguy.co.uk, Castle Berriedale.