Historia
Początki zamku Barra prawdopodobnie sięgały połowy XIII wieku, kiedy to stanowił własność królewskiej rodziny. Pod koniec 1307 lub w 1308 roku w jego pobliżu król Robert Bruce stoczył zwycięską bitwę pod Inverurie, pokonując swego głównego przeciwnika politycznego, Johna Comyna, trzeciego earla Buchan. Zapewne w drugiej połowie XV wieku ta wczesna konstrukcja rozbudowana została do formy wieży mieszkalnej, związanej wówczas z niejakim Blackhallem, dziedzicznym leśniczym i sędzią z Garioch.
W 1592 roku wieża została powiększona przez kolejnych przedstawicieli rodu Blackhallów o nowe skrzydło południowo – wschodnie, a wkrótce potem, w latach 1614 – 1618 przebudowana przez Georga Setona, kanclerza uniwersytetu w Aberdeen, który otrzymał miejscowe dobra w 1598 roku. Z jego inicjatywy wzniesiono dwie cylindryczne wieże i dobudówkę z klatkę schodową.
W 1658 roku zamek nabył adwokat z Aberdeen, James Reid, w czasach którego powstały ogrody oraz tarasy wypoczynkowe. Kolejnym właścicielem był od 1750 roku kupiec John Ramsay. Po trzech latach od zakupu powiększył on Barra o nowe skrzydło północne. W późniejszych okresie zamek wykorzystywany był jako wiejskie gospodarstwo, odnowione w latach 1910 – 1911 przez potomka Ramseya, George Benneta Mitchella.
Architektura
Barra w XV wieku najprawdopodobniej była prostą wieżą mieszkalną wzniesioną na planie prostokąta, wtopioną później w skrzydło zachodnie. Pierwotnie mieściła w przyziemiu sklepioną kolebkowo kuchnię wyposażoną w kominek oraz aulę (ang. hall) i komnatę prywatną powyżej, co stanowiło tradycyjny układ dla szkockich wież mieszkalnych.
Na skutek rozbudowy z końca XVI wieku powiększona od południa wieża mieszkalna pomieściła w przyziemiu jeszcze dwie komory spiżarniane połączone korytarzem z kuchnią i olbrzymim kominkiem, położonymi na północ od nich. Na piętrze, ponad spiżarniami i piwnicami z winem pozostawiono aulę oraz komnaty mieszkalne na najwyższej kondygnacji.
Pod koniec XVI wieku dobudowane zostało po stronie południowo – wschodniej wieżowe, niewielkie skrzydło, a paręnaście lat później budowlę wzmocniono w południowych narożnikach dwoma kolistymi wieżami o stożkowatych dachach. Być może trzecia podobna wieża lub okrągły piec stanąć miała w narożniku północno – zachodnim, lecz nie została ostatecznie wzniesiona. Dodatkowo pomiędzy nowym skrzydłem a starszą budowlą umieszczono półokrągłą wieżyczkę mieszczącą klatkę schodową oraz czworoboczną komnatę na najwyższej kondygnacji.
Stan obecny
Obecnie zamek posiada formę ukształtowaną na skutek rozbudowy z początku XVII wieku i połowy XVIII stulecia, a ślady średniowiecznej wieży mieszkalnej, wtopionej w skrzydło zachodnie, są trudno dostrzegalne gołym okiem. Obecnie budowla znajduje się w rękach prywatnych, właściciel organizuje w niej imprezy okolicznościowe i prowadzi hotel.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Coventry M., The castles of Scotland, Prestonpans 2015.
Lindsay M., The castles of Scotland, London 1995.
MacGibbon D., Ross T., The castellated and domestic architecture of Scotland from the twelfth to the eighteenth century, t. 2, Edinburgh 1887.
Salter M., The castles of Grampian and Angus, Malvern 1995.
Shepherd I., Aberdeenshire: Donside and Strathbogie. An Illustrated Architectural Guide, Edinburgh 2006.
Tranter N., The fortified house in Scotland, volume IV, Aberdeenshire, Angus and Kinkardineshire, Edinburgh 1986.