Historia
Wieża mieszkalna Ascog, zwana także Asgog, zbudowana została około połowy XV wieku jako siedziba rodu Lamont, który dzierżył baronię Lamont w Inveryne oraz sześć miasteczek o dochodach wartości 20 funtów. Jej pierwszym wspomnianym w źródłach pisanych właścicielem był Robert Lamont z Asgog, odnotowany jako świadek na dokumencie z 1477 roku. Samą wieżę bezpośrednio wzmiankowano jednak dopiero w 1581 roku.
Położenie Ascog w pobliżu długiego jeziora Loch Fyne miało strategiczne znaczenie. Dzięki niemu w latach 1645 – 1646 sir James Lamont z Inveryne, który przyłączył się do armii rojalistów Alasdaira MacDonalda, zniszczył położone powyżej jeziora terytorium Campbellów. W okresie tym miały także miejsce w pobliżu Ascog dwie potyczki z oddziałami Campbella, a wkrótce potem doszło do oblężenia wieży przez wojska markiza Argyll. Garnizon poddał się po miesiącu (lub tygodniu według innych opisów) w związku z kapitulacją pobliskiej warowni Toward. Po zajęciu Ascog markiz miał wymordować przeszło 200 obrońców i ich rodziny. Główni członkowie rodu Ascog zostali zabici lub zmarli w niewoli w Dunoon, a sama wieża została splądrowana i spalona. Po restauracji Stuartów miejscowe dobra zostały odzyskane przez Lamontów z Inveryne, lecz nie ma dowodów na to, że podjęli oni jakąkolwiek próbę odbudowy zamku.
Architektura
Wieżę usytuowano nad zachodnim brzegiem jeziora Loch Ascog, na południe od ujścia strumienia Allt a’ Chaisteil. Zbudowano ją na planie prostokąta o wymiarach 14,2 na 10,3 metra, przy grubości murów dochodzącej do 2 metrów, wzniesionych z miejscowego łamanego kamienia łączonego wapienną zaprawą. Dodatkowo niektóre otwory otrzymały ościeża z białego i czerwonego piaskowca.
Wieża prawdopodobnie posiadała sklepione kolebkowo przyziemie, pełniące wzorem innych tego typu budowli funkcje gospodarcze, oraz dwie górne kondygnacje o charakterze mieszkalno – obronnym. Jedna z tych górnych kondygnacji również została zwieńczona kamiennym sklepieniem, druga płaskim, drewnianym stropem. Co najmniej jedno z pomieszczeń mieszkalnych wyposażone było w latrynę, przypuszczać również można, iż wzorem innych szkockich budowli tego typu było ogrzewane kominkiem.
Przyziemie dostępne było od strony północnej, korytarzem w grubości muru flankowanym przez dwie komory, także w całości osadzone w murze północnym. Korytarz połączony był ze schodami wiodącymi na pierwsze piętro oraz z komorą północno – wschodnią. Była ona częściowo zagłębiona w podłożu, ciemna i podsklepiona zachodzącymi na siebie wspornikowo kamiennymi płytami, dlatego mogła służyć za celę więzienną. Druga komora północno – zachodnia przykryta była sklepieniem kolebkowym. Dostępna bezpośrednio z głównego pomieszczenia wieży, doświetlana małym otworem szczelinowym zapewne pełniła funkcję spiżarni. Główne pomieszczenie przyziemia oświetlało szczelinowe okno w ścianie zachodniej i południowej, możliwe, iż kolejny otwór okienny lub drzwiowy mieścił się w ścianie wschodniej.
Stan obecny
Wieża znajduje się obecnie w stanie zaawansowanej ruiny z dwoma fragmentami ścian obwodowych dochodzącymi maksymalnie do 15 metrów wysokości. Prawie całkowitemu zawaleniu uległa ściana wschodnia wieży. W murze południowym i zachodnim widoczne są relikty otworów strzeleckich, natomiast w ścianie północnej pozostałości wejścia i komór w grubości muru. Wstęp na jej teren jest wolny.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Coventry M., The Castles of Scotland, Prestonpans 2015.
The Royal Commission on the Ancient Monuments of Scotland, Argyll, An Inventory of the Monuments, volume VII, Mid Argyll and Cowal, Edinburgh 1992.