Historia
Pisane źródła historyczne o zamku Žakýl milczą. Na podstawie znalezisk archeologicznych wiadomo jedynie, iż powstał on w drugiej połowie XIII wieku. Wraz z kilkoma innymi zamkami w Górach Szczawnickich (Zvolen, Pusty Zamek, Sitno) tworzył sieć ze wzrokową łącznością. Žakýl prawdopodobnie chronił starego szlaku, znanego jako Via Magna, który od czasów rzymskich biegł z południa przez dzisiejszą Kremnicę, Turec i Orawę do Polski. W późnym średniowieczu co prawda stracił znaczenie, ale wciąż wożono tędy srebro z Kremnicy. Nie znamy daty powstania zamku ani przyczyn jego upadku, a jedyna wzmianka o nim pochodzi z 1560 roku, kiedy prawdopodobnie był już opuszczony. Przypuszcza się, iż funkcjonował do XV wieku.
Architektura
Rozmiary zamku górnego wynosiły w przybliżeniu 80 x 20 metrów, stawiając go pośród większych warowni na terenie współczesnej Słowacji w okresie średniowiecza. Jeszcze większe było przedzamcze (120 x 60 metrów), otoczone murem o grubości 1,8 metra, wałem i prawdopodobnie palisadą. Wjazd na jego teren umieszczono na północy, następnie po zakręceniu droga prowadziła na zachód do zamku górnego. W najwyższej części terenu znajdowała się wielka kwadratowa wieża oraz dom mieszkalny o rozmiarach około 12 x 14 metra. Umieszczona we wschodniej części wieża flankowała położoną obok bramę, dom natomiast usytuowano w najbezpieczniejszym miejscu wzgórza. Również na przedzamczu są widoczne ślady budynków o nieznanym, ale zapewne gospodarczym przeznaczeniu. Od zachodu zamek górny był chroniony przekopem, drugi przekop na wschodzie oddzielał przedzamcze od głównego rdzenia. Oba miały do 10 metrów głębokości. Także podzamcze na stronie wschodniej zabezpieczono suchą fosą o szerokości 20 metrów i głębokości 10 metrów. W skałach pod zamkiem wykuto dwa korytarze o nieustalonym przeznaczeniu. Pierwszy ma około 20 metrów długości, a drugi około 5 metrów.
Stan obecny
Wydłużony kształt zamku jest dobrze widoczny w terenie w postaci wałów, które miejscami kryją kamienne fundamenty. Na samym środku dawnego zamku górnego znajduje się zasypany liśćmi dół, pozostałość zbiornika na wodę.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Bóna M., Plaček M., Encyklopedie slovenských hradů, Praha 2007.
Wasielewski A., Zamki i zamczyska Słowacji, Białystok 2008.