Historia
Zamek Tibava (Tiba) zbudowany został w końcu XIII wieku, prawdopodobnie przez Jakuba i Andrzeja z Michałowic (Jakó i Andrása z rodu Kaplony), na drugorzędnym szlaku handlowym z Mukaczewa do Koszyc. W okresie konfliktu króla Karola Roberta ze zwolennikami Amadeja Aby, bracia poparli króla. Wydaje się, że z tego powodu, około 1317 roku, zamek został zajęty przez synów Amadeja, którzy jeszcze w tym samym roku utracili większość swych dóbr na rzecz stronnika królewskiego Ákosa Mikcsa. Tibava wpadła następnie w ręce Piotra, syna Petenye, początkowo sojusznika Karola Roberta, który następnie próbował niezależnie władać rejonem Zemplinu. Posiadał on zamek do początku lat 20-tych XIV wieku, kiedy to kampanie wojenne Ákosa Mikcsa pozbawiły go najważniejszych warowni. W 1338 roku zamek był już wymieniany jako opustoszały („castrum desertum Tybavara”).
Architektura
Zamek zbudowano na szczycie skalistego wzniesienia o najbardziej stromych stokach od strony wschodniej i północnej. Przebieg jego murów obronnych jest trudny do ustalenia, lecz w przybliżeniu miały one w planie kształt wydłużonego owalu o wymiarach 40×15 metrów. Przebiegały wzdłuż krawędzi szczytu wzgórza i były dostosowane do kształtu terenu. Były masywne, dochodzące do 2,5 metra grubości.
Po południowo – wschodniej stronie założenia, tuż na krawędzi skalnego zbocza, stała masywna cylindryczna wieża (stołp) o około 11 metrach średnicy i grubości muru przekraczającej w przyziemiu 3,8 metra. Tak duża szerokość umożliwiała umieszczenie w grubości murów wieży schodów o szerokości 1,2 metra. Sklepione pomieszczenie w jej przyziemiu miało jedynie 3 metry średnicy. Wejście do wieży umieszczono natomiast w portalu na wysokości pierwszego piętra.
Do wieży od strony południowo – wschodniej przylegał budynek mieszkalny. Jego przyziemie tworzyło pomieszczenie o wymiarach 9×7 metrów i nieregularnym kształcie z powodu dostawienia do zaoblonej ściany wieży. Wejście do niego przypuszczalnie znajdowało się po stronie południowo – wschodniej, tam gdzie funkcjonował niewielki dziedziniec o wymiarach 10×15 metrów. Jako że znajdował się on około 2 metry niżej niż północna część zamku, wejście do budynku musiało prowadzić po jakiegoś rodzaju schodach, rampie lub drabinie. Wjazd do zamku usytuowany był po zachodniej stronie, w przestrzeni między kurtyną muru i narożnikiem budynku mieszkalnego.
Stan obecny
Jedynym znaczącym zachowanym do dnia dzisiejszego fragmentem zamku o wysokości około 3 metrów, są pozostałości cylindrycznej wieży. Do jej reliktów oraz niewielkich fragmentów muru obronnego nie prowadzi żaden szlak turystyczny. Droga na teren ruin wiedzie przez porośnięte drzewami oraz krzewami stoki. Wstęp jest wolny.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Bóna M., Plaček M., Encyklopedie slovenských hradů, Praha 2007.
Ferenczy J.S., Tiba vára, “Várak, kastélyok, templomok”, kötetszám december, Pécs 2011.
Sypek A., Sypek.R., Zamki i obiekty warowne Słowacji Wschodniej, Warszawa 2005.
Wasielewski A., Zamki i zamczyska Słowacji, Białystok 2008.