Historia
Zamek został zbudowany w drugiej połowie XIII wieku z inicjatywy królewskiej lub ewentualnie wzniósł go możny Amadej Aba na przełomie XIII i XIV wieku, na miejscu starszego dworu myśliwskiego Arpadów. Jego nazwa, Sokoli Zamek, wywodziła się od nazwy wsi w której mieszkali królewscy sokolnicy, czyli myśliwy hodujący i układający ptaki łowcze dla władcy. Jego lokalizacja na uboczu skłania do przypuszczeń, iż pełnił on raczej funkcję schronienia dla właścicieli i okolicznych mieszkańców np. na wypadek kolejnych najazdów mongolskich.
W okresie panowania Karola Roberta zamkiem zarządzał za pośrednictwem kasztelanów Filip Drugeth, a następnie palatyn Viliam Drugeth. Po śmierci tego ostatniego w 1342 roku Sokoľ bezpośrednio objęli monarchowie węgierscy, którzy przed 1364 rokiem podarowali go na krótko niejakiemu Budislavowi, synowi Gregora. Od 1381 roku zamek dzierżył szlachcic Petr Cudar, natomiast w 1387 roku weszła w jego posiadanie rodzina Bebeków. Jednak już w 1423 roku król Zygmunt Luksemburczyk zamienił z nimi Sokoľ na królewski zamek Hrušov.
Zamek zaniknął pod koniec pierwszej połowy XV wieku, po tym jak okoliczne ziemie w 1429 roku przejęło miasto Koszyce, uzyskując pozwolenie rozebrania zamkowych obwarowań w celu pozyskania materiałów budowlanych na mieszczańskie domy i być może mury miejskie. Powód tych działań nie jest znany, lecz bardzo prawdopodobne jest, iż na zamku osiedli wówczas grasanci, co wymusiło potrzebę zniszczenia ich gniazda.
Architektura
Zamek otoczony był głębokim na 7 metrów i szerokim na 30 metrów rowem oraz ziemnym wałem, które otaczały podłużne wzniesienie o długości 65 i szerokości 25 metrów. Jedynie od strony południowej zamek pozbawionych był zewnętrznych obwarowań, gdyż tam wystarczającą obronę zapewniały strome skarpy. Na wzniesieniu wybudowano dwa obwody murów obronnych, wydzielające dwa dziedzińce. Wschodnia część, którą można uważać za podzamcze, posiadała bramę wjazdową, czworoboczny budynek mieszkalny i czworoboczną wieżę o wymiarach 6×8 metrów, zabezpieczającą przejazd na zamek górny. Ten w zachodniej części strzeżony był wieżą cylindryczną, prawdopodobnie o funkcji stołpu, posiadał także dwa budynki mieszkalne umieszczone przy kurtynach północnej i południowej. Wieża cylindryczna miała średnicę 9-10,5 metra. Oprócz tego, iż stanowiła ostateczne miejsce schronienia, zabezpieczała także większą część drogi dojazdowej do zamku. Około 10 – 12 metrów pod zamkiem funkcjonowała 27 metrowej długości jaskinia, służąca zapewne jako piwnica.
Stan obecny
Zamek nie zachował się do czasów współczesnych. O jego istnieniu świadczą głównie ziemne wały i rowy. Wstęp na jego teren jest wolny.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Bóna M., Plaček M., Encyklopedie slovenských hradů, Praha 2007.
Stredoveké hrady na Slovensku. Život, kultúra, spoločnosť, red. D.Dvořáková, Bratislava 2017.
Wasielewski A., Zamki i zamczyska Słowacji, Białystok 2008.