Historia
Zamek Slanec zbudowała rodzina Abów między 1270 a 1281 rokiem. W dokumencie sygnowanym pierwszą z tych dat zamek nie był jeszcze wspominany, natomiast w 1281 roku już istniał i został wówczas zdobyty przez wojska króla Władysława IV na zbuntowanym palatynie Fincie z rodziny Abów. Po upadku rodu król Karol Robert przekazał go rodzinie Drugethów, którzy od około 1330 roku władali nim przez całe stulecie. W drugiej połowie XV wieku Slanec przejął Władysław Lossonczy i około 1490 roku dokonał odbudowy po zniszczeniach spowodowanych przez bratrzyków. Jednocześnie zamek został powiększony. W końcu XVI wieku ród Lossonczych wymarł, a od 1601 roku właścicielami Slanca stali się Forgacsowie.
Kolejne stulecie było okresem węgierskich powstań, do których niewielki zamek nie był przygotowany. Niemal bezbronny, położony daleko na wschodzie Słowacji, wielokrotnie przechodził z rąk do rąk. W 1679 roku, w czasie powstania Imricha Thókólyego, wpierw podpalili go powstańcy, a następnie wysadziło go w powietrze cesarskie wojsko. Od tego czasu do drugiej połowie XIX wieku pozostawał opuszczony. Wówczas za sprawą Józefa Forgacsa odbudowano cylindryczną wieżę i umieszczono w niej rodowe archiwum. Plany odbudowy pozostałej części ruin i utworzenia w nich rodowego muzeum były wprowadzane w życie bardzo powoli, a ostatecznie unicestwiła je II wojna światowa.
Architektura
Zamek wzniesiono na podłużnym skalistym grzbiecie stojącego samotnie wzgórza. W jego południowo – wschodniej części usytuowano trójkondygnacyjny budynek mieszkalno-obronny o wieżowym charakterze, na planie prostokąta o wymiarach 10,3 x 13 metrów. Zwieńczono go galerią ze stanowiskami obserwacyjnymi i strzelczymi, podtrzymywaną przez kamienne wsporniki, do dziś zachowane po zewnętrznej stronie ściany. Na piętrze podzielony był na dwa pomieszczenia, z których w południowym na początku XV wieku umieszczono kaplicę. Obok budynku w tym samym czasie wzniesiono cylindryczną, czterokondygnacyjną wieżę o zewnętrznej średnicy 8 metrów i wewnętrznej przestrzeni prawie 4,5 metra. Zwieńczona została machikułami i krenelażem w szczytowej części, umieszczonej na tej samej wysokości co galeria prostokątnego budynku. Na przełomie XIV i XV wieku do wieży dobudowano jeszcze jedną kondygnację, zwieńczając ją również machikułami i krenelażem oraz znacznie zwiększono grubość jej murów. Wieża prawdopodobnie początkowo miała na górnej kondygnacji bezpośrednie połączenie z budynkiem, poprzez drewniany ganek lub mostek. Po rozbudowie z końca XIV wieku łączyła się już ona prawie bezpośrednio z wieżą mieszkalną, którą wówczas przedłużono w kierunku północnym.
Pod koniec XV wieku zamek został powiększony o przedzamcze w północnej części skalistego wierzchołka, gdzie ulokowano pomieszczenia gospodarcze oraz wykuto w skale 10 metrowy zbiornik na wodę. Z tej strony prowadziła do zamku jedyna droga, toteż umieszczono tam dodatkową wieżę opartą na stromym skalnym występie i wykuto w skale przed murem fosę, pokonywaną po zwodzonym moście. Wieża północna miała w plenie kształt trapezu i najpewniej połączona była z gankiem obronnym umieszczonym w koronie murów obwodowych. Budynek bramny umieszczono w załamaniu muru po stronie północnej. Przy kurtynie zachodniej umieszczono natomiast małą czworoboczną wieżyczkę.
Stan obecny
Zamek znajduje się w postaci trwałej ruiny, a jego głównym elementem jest cylindryczna wieża i jedna ze ścian prostokątnego donżonu. Dzisiejszy wygląd wieży jest jednak efektem remontu przeprowadzonego przez Józefa Forgacsa w XIX wieku. Z tego okresu pochodzą elementy betonowe, m.in. wsporniki galerii i część stropów.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Bóna M., Plaček M., Encyklopedie slovenských hradů, Praha 2007.
Sypek A., Sypek.R., Zamki i obiekty warowne Słowacji Wschodniej, Warszawa 2005.
Wasielewski A., Zamki i zamczyska Słowacji, Białystok 2008.