Šebeš – zamek

Historia

   Zamek zbudowany został prawdopodobnie po 1288 roku a przed 1298 rokiem, kiedy to Szymon z Solivaru darował rycerzowi Since, synowi Tomáša pół wielkiej łąki w zamian za zasługi wojenne w kampaniach króla Andrzeja III. Łąka ta miała leżeć pomiędzy zamkiem Solivar a nienazwanym zamkiem Sinki. W 1307 roku w dokumentach po raz pierwszy pojawiła się podzamkowa osada, wspomniana w  trakcie wymiany majątku jakiej dokonali Omodej Aba i rycerz Sinka, a w 1315 roku król Karol Robert potwierdził Since jego majątek wraz z zamkiem, wówczas po raz pierwszy nazwanym Šebeš.
   W drugiej połowie XIV wieku potomkowie Sinki, Piotr i Paweł, stanęli po stronie przeciwników Zygmunta Luksemburczyka, przez co stracili zamek i majątek. Dopiero gdy w 1396 roku Sibos Šebeš  poległ w walce z Turkami, król okazał łaskę i zwrócił  w 1404 roku rodzinne gniazdo. Po śmierci króla Macieja Korwina właściciele zamku po raz kolejny opowiedzieli się po pechowej stronie i poparli polskiego kandydata Jana Olbrachta. W okresie tym na zamku obozowały polskie oddziały szykujące się do marszu na pobliski Preszów. Z tego powodu po klęsce Olbrachta, nowy król węgierski Władysław II przekazał Šebeš miastu Koszyce. W XVI wieku w wyniku mieszczańskich sporów z Preszowem, zamek został dwukrotnie, w 1528 i 1537 roku, zdobyty i poważnie uszkodzony (według innych publikacji miało to miejsce w 1550 roku). Król ukarał mieszczan preszowskich, lecz zamek nie został już nigdy odbudowany i popadł w ruinę.

Architektura

   Zamek wzniesiono na podłużnym i bardzo wąskim, skalistym grzbiecie, który nie pozostawiał wiele miejsca na zabudowę i komplikował poprowadzenie drogi dojazdowej. Po stronie wschodniej grzbiet przecięto szerokim, wyciosanym w skale przekopem o głębokości od 5,5 do aż 13 metrów, przed którym prawdopodobnie ulokowane było gospodarcze zaplecze zamku. Rdzeń  został wzniesiony na planie owalu o długości około 40 i szerokości 7-8 metrów. W zachodniej części umieszczono główny, czworoboczny budynek mieszkalny o wymiarach 9×7 metrów, a po wschodniej stronie okrągłą wieżę o średnicy 5 metrów i ścianie grubości około 1,5 metra. Obie te części połączono murem obronnym, wydzielającym niewielki, wąski dziedziniec. Wjazd do zamku możliwy był od strony południowej na niewielkim wybrzuszeniu terenu, skąd wąską ścieżką pomiędzy murem a skarpą dochodził do przekopu nad którym przerzucono drewniany most.

Stan obecny

   Zamek nie zachował się do czasów współczesnych, widoczne są jedynie relikty murów i fundamenty okrągłej wieży na której urządzono punkt widokowy. Wejście na szczyt wzgórza ze wsi Podhradík zajmuje około 15 do 20 minut.

pokaż zabytek na mapie

powrót do indeksu alfabetycznego

bibliografia:
Bóna M., Plaček M., Encyklopedie slovenských hradů, Praha 2007.
Stredoveké hrady na Slovensku. Život, kultúra, spoločnosť, red. D.Dvořáková, Bratislava 2017.

Wasielewski A., Zamki i zamczyska Słowacji, Białystok 2008.