Historia
Kościół został zbudowany około 1260 roku w pobliżu średniowiecznej osady i cmentarza, w okresie, gdy na pobliskich terenach powstawały inne budowle romańskie (Hamuliakovo, Kalinkovo czy też Mierovo). W XIX wieku przestał spełniać pierwotne funkcje, a obrzędy liturgiczne celebrowano tylko raz w roku, w dzień patronki kościoła, św. Małgorzaty. Ostatnie miały się odbyć w 1927 roku, potem budynek służył jako magazyn zbożowy. W latach 1983 – 1984 kościół został naprawiony, odnowioną elewację i wymieniono drewniany strop.
Architektura
Kościół powstał jako budowla późnoromańska, składająca się z prostokątnej nawy, wydłużonej półokrągłej apsydy na wschodzie i zakrystii od strony północnej. Pod dachem apsydy i nawy poprowadzono romański fryz zębaty z ukośnie ustawionych cegieł. Nawę od południa oświetlały szczelinowe okna osadzone w półkoliście zwieńczonych wnękach. Kolejne trzy podobne otwory przepruto w apsydzie, a jeden we wschodniej ścianie zakrystii. Zgodnie ze średniowieczna tradycją budowlaną całkowicie pozbawiona otworów była elewacja północna kościoła. Zwyczaj ten miał znaczenie praktyczne, bowiem od południa i wschodu uzyskać można było najwięcej słonecznego światła. Prawdopodobnie znaczenie miał również średniowieczny mistycyzm, który stronę północną rezerwował dla złych mocy, od których się odgradzano.
Wejście do kościoła znajdowało się w południowej ścianie nawy, która przykryta była drewnianym stropem. Wewnątrz przęsło prezbiterialne przed apsydą przykryto sklepieniem zwiastującym nadejście okresu gotyckiego. Otrzymało ono formę krzyżową z żebrami nie spiętymi zwornikiem i spływającymi na ściany w narożnikach bez udziału konsol. Także półkolisty koniec samej apsydy nie został zwieńczony typową konchą, lecz otrzymał trzy pola sklepienia bezżebrowego. W północnej ścianie apsydy umieszczono pastoforium w kształcie trapezowatej niszy.
Stan obecny
Budynek dzięki zaniknięciu okolicznych wsi zachował się praktycznie w niezmienionej postaci od czasów średniowiecza, przy czym jako jeden z niewielu kościołów na Słowacji posiada oryginalną późnoromańską zakrystię. Wewnątrz na ścianach kościoła zachowały się średniowieczne malowidła, jednak są one w złym stanie i oczekują na renowację. Dobrze zachowały się natomiast sklepienia, półka ścienna w prezbiterium i późnoromańska chrzcielnica. Obecnie kościół nie jest już wykorzystywany do celów sakralnych i brak w nim większości wyposażenia, dzięki czemu podziwiać można surową romańską architekturę.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Mencl V., Stredoveká architektúra na Slovensku, Praha 1937.
Strona internetowa apsida.sk, Šámot.