Historia
Gotycki kościół św. Jana Chrzciciela zbudowano na miejscu starszej świątyni z drugiej połowy XIII wieku. Prawdopodobnie pod koniec XIV wieku mieszczanie ufundowali wieżę kościelną, po której wzniesieniu wyburzono zachodnią ścianę wczesnogotyckiego kościoła i przedłużono nawę do muru wieży. W bezpośrednim sąsiedztwie kościoła parafialnego w 1398 roku rozpoczęto także budowę kaplicy cmentarnej Najświętszej Marii Panny. W latach 60-tych XV wieku przebudowana została prezbiterialna część kościoła, natomiast na przełomie XV i XVI wieku powiększono korpus o dwie dodatkowe nawy boczne. Na początku XVI stulecia w kościele zaczęto stopniowo zakładać sklepienia, wpierw pod kierunkiem mistrza Mikuláša Krompholza, którego następnie zastąpił mistrz Jan z Preszowa. W 1523 roku wewnątrz nawy wzniesiono emporę, oraz mniej więcej w tym okresie południową kruchtę ze sklepieniem udekorowanym renesansowymi polichromiami. W 1537 roku kościoła została zmodyfikowana wieża kościelna. W kolejnych stuleciach kościół był parokrotnie dotknięty pożarami, zawsze jednak wysiłkiem mieszczan był odbudowywany. W 1992 roku nastąpiła jego kompleksowa renowacja.
Architektura
Pierwotny kościół z XIII wieku był budowlą jednonawową, zakończoną na wschodzie węższym od korpusu, kwadratowym w planie prezbiterium. Na przełomie XIV i XV wieku po stronie zachodniej wybudowano czworoboczną wieżę. Gdy została ukończona, jako że powstała w oddaleniu około 1 metra jako budowla wolnostojąca, mury nawy po uprzednim zburzeniu ściany zachodniej przedłużono ku zachodowi i jednocześnie z powodu podniesienia poziomu gruntu podwyższono.
W latach 60-tych XV wieku przedłużono prezbiterium kościoła, dostawiając do wcześniejszego kwadratowego chóru wieloboczne zamknięcie, przy czym pierwotne wczesnogotyckie pastoforium rozebranej ściany wschodniej zostało umieszczone wtórnie na ścianie północnej obok wejścia do zakrystii, a w północno – wschodniej ścianie wieloboku zainstalowano nowe prostokątne pastoforium z metalową kratą. Rozbudowane sanktuarium pokryto dachówką ceramiczną.
Po rozbudowie korpusu z przełomu XV i XVI wieku ostatecznie powstała gotycka, trójnawowa budowla z wyniosłą czworoboczną wieżą na osi fasady zachodniej i wielobocznie zamkniętym, mocno wydłużonym, trójprzęsłowym, opiętym od zewnątrz przyporami prezbiterium po stronie wschodniej. Po stronie północnej, w kącie pomiędzy nawą boczną a chórem, umieszczona była zakrystia.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Harčar P., Uličný M., Predbežné výsledky archeologického výskumu kostola Sv. Jána Krstiteľa v Sabinove, “Archaeologia historica”, vol. 32, 2007.