Historia
Kościół powstał w pierwszym trzydziestoleciu XIV wieku lub być może na przełomie XIII i XIV wieku. Na początku XV wieku budynek został odnowiony i ozdobiony zachowanymi do dziś freskami. W połowie XVII wieku został zmodyfikowany, kiedy to nawa otrzymała malowany strop kasetonowy. W 1660 roku obiekt został przejęty przez protestantów, którzy dodali do niego drewnianą emporę. W minionym stuleciu, przed zachodnim wejściem do wieży dobudowano kruchtę. W latach 1997-1998 odbył się remont całego kościoła, co doprowadziło do odkrycia jeszcze nieznanych obrazów ściennych w nawie. Do roku 2009 odbyła się kompleksowa renowacja, w tym renowacja fresków, drewnianego sufitu i kilku detali architektonicznych.
Architektura
Usytuowany na wzgórzu kościół wzniesiono jako jednonawową budowlę z kwadratowym prezbiterium po stronie wschodniej, zachodnią czworoboczną wieżą i zakrystią od strony północnej. Elewacje kościoła przepruto ostrołucznymi, pierwotnie raczej wąskimi oknami. Spośród nich wyróżniało się wschodnie okno prezbiterium wypełnione dwudzielnym maswerkiem zwieńczonym trójlistną koniczyną. Ściany kościoła nie zostały wzmocnione przyporami, pomimo założenia sklepienia w prezbiterium, którego małą przestrzeń z grubymi murami uznano za wystarczająco stabilną do udźwignięcia kolebki.
Wewnątrz prezbiterium od nawy oddzielono gotycką, ostrołuczną arkadą tęczy, choć samo prezbiterium przykryto nieco już archaicznym w momencie powstania sklepieniem kolebkowym. Nawa przykryta była płaskim drewnianym stropem lub otwartą więźbą dachową.
Elewacje wewnętrzne kościoła pokryte zostały ściennymi polichromiami, w prezbiterium ozdabiającymi też sklepienie. Malowidła te były przykładem ciekawego przeplatania się starszego nurtu malarstwa ściennego Gemeru, inspirowanego wpływami włoskich szkół z nowszym stylem gotyckim z Europy Zachodniej i z nutami renesansu.
Stan obecny
Odrestaurowany kościół pomimo kilku nowożytnych dodatków (kruchta zachodnia, hełm wieży, przekształcona część okien), jest dziś cennym przykładem niedużej gotyckiej budowli. Jej najznakomitszym średniowiecznym zabytkiem są malowidła ścienne z XV wieku, zachowane głównie w prezbiterium i po bokach łuku tęczowego, w mniejszym stopniu na północnych i południowych ścianach nawy, pieczołowicie odnowione w ciągu kilku ostatnich lat. Malowany strop nawy jest już zabytkiem późnorenesansowym, pochodzącym z 1658 roku.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Strona internetowa apsida.sk, Poruba.