Historia
Zamek Pajštún prawdopodobnie został zbudowany w drugiej połowie XIII wieku jako część systemu obronnego wzdłuż granicy czesko-węgierskiej. W okresie średniowiecza często zmieniał swą nazwę: w 1271 roku pojawił się jako zamek Stupava, w 1314 roku jako Pelystan lub w wariancie niemieckojęzycznym Paylstein, później w 1349 roku nazwano go Perostyan i w 1390 Prostyan. Początkowo należał do domeny królewskiej, w początku kolejnego stulecia dostał się w ręce możnowładcy Mateusza Csáka, a po jego śmierci w 1321 roku powrócił do króla. W 1390 roku jego właścicielami została rodzina Świętojurskich, która pozostała na zamku aż do wygaśnięcia rodu w 1526 roku. Z powodu braku spadkobierców zamek przejął cesarz Ferdynand Habsburg, który dość szybko oddał go w zastaw kolejnym rodom szlacheckim. W 1599 roku w posiadanie Pajštúna weszła rodzina Palffych, która dokonała gruntownej przebudowy zamku w oparciu o system nowożytnych fortyfikacji. Zamek stał się budowlą głównie obronną, a jako rezydencja służył krótko. Utrzymywano go do 1810 roku, kiedy to zniszczyły go wojska napoleońskie.
Architektura
Pierwotny średniowieczny zamek był małym założeniem usytuowanym we wschodniej części skalistego cypla. Przebieg murów obronnych dopasowany był ściśle do krawędzi wzgórza, które zabezpieczało go z trzech stron i umożliwiało jedyną drogę dojazdową od strony północno – zachodniej. Obszar ten dodatkowo zabezpieczono przekopem. Nic nie wskazuje na to by zamek posiadał wieżę, czy to bergfried, czy mieszkalno – obronną. Jego obrona zapewne opierała się na murach obwodowych oraz wysokich i niedostępnych skarpach. W XVI wieku wzniesiono nowe mury obronne i narożną podkowiastą wieżę działową broniącą drogi do zamku. Brama wjazdowa mieściła się w tym samym miejscu, lecz została umieszczona w czworobocznym budynku bramnym. Po zachodniej stronie uformowało się podzamcze.
Stan obecny
Do dnia dzisiejszego zachowała się ściana czołowa wieży bramnej i fragmenty ścian bocznych, wieża armatnia, a także zewnętrzne mury obronne. Z zamku górnego pozostały jedynie niewielkie, luźne fragmenty. Najciekawsze są kamienne kroksztyny balkonów ozdobione maszkaronami. Wstęp na teren zamku jest wolny.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Bóna M., Plaček M., Encyklopedie slovenských hradů, Praha 2007.
Wasielewski A., Zamki i zamczyska Słowacji, Białystok 2008.