Historia
Kościół św. Piotra wraz z klasztorem franciszkańskim został zbudowany w latach 1476 – 1492 na miejscu starszego kościoła gotyckiego, którego część została włączona do nowej budowli. Budowa została zainicjowana przez samego króla Macieja Korwina, prawdopodobnie z zamiarem wzmocnienia pozycji swojego syna Jana, dla którego stworzył tytuł księcia liptowskiego. Dzięki temu w pracach wzięli udział wykwalifikowani budowniczowie pochodzący z południowych Niemiec, którzy wykorzystali kilka nowych na Węgrzech elementów architektonicznych (np. wygięte do wewnątrz zwieńczenia przypór). Król przydzielił zadanie budowy Matúšowi Czeczei, żupanowi aż ośmiu ośrodków we wschodniej i środkowej Słowacji. Po ukończeniu, na początku XVI wieku, klasztor otrzymał bardzo bogate wyposażenie, w tym ołtarz wykonany w warsztacie słynnego Pawła z Lewoczy. Wówczas jego patronem był ród Zápolya.
W 1565 roku klasztor i kościół przeszły w ręce protestantów. Mnisi franciszkańscy zostali zmuszeni w 1571 roku do opuszczenia i wrócili dopiero w 1697. W wyniku reformacji i walk powstańczych budowla została zdewastowana. W 1744 roku kościół został poddany gruntownej renowacji w stylu barokowym, przy czym odrestaurowana świątynia została na nowo poświęcona św. Piotr z Alkantary.
W 1812 roku podczas powodzi spowodowanej wylewem rzeki Wag, kościół został ponownie poważnie uszkodzony. Została nawet ogłoszona ogólnokrajowa zbiórka na odbudowę świątyni. Kolejna odbudowa została przeprowadzona w latach 1903 – 1904. Uszkodzenia poniesione w czasie II wojny światowej usunięto dopiero w 1952 roku.
Architektura
Kościół klasztorny z końca XV wieku powstał jako trójnawowa budowla halowa z wydłużonym, wielobocznie zamkniętym prezbiterium po stronie wschodniej i dostawioną do nawy dużą kaplicą północną o szerokości dwóch przęseł i nakrytą osobnym dachem. Od południowego – wschodu przy prezbiterium wzniesiono czworoboczną, smukłą wieżę.
Czteroprzęsłowe prezbiterium otrzymało 15 metrów długości, zamknięte zostało trójbocznie, oświetlone czterema wysokimi oknami i nakryte pięknym sklepieniem sieciowym. Czteroprzęsłowy korpus nawowy przykryto sklepieniem gwiaździstym, wspartym na sześciu ośmiobocznych, smukłych filarach o kwadratowych bazach. Kaplica północna przykryta została sklepieniem sieciowym.
Ze starszego kościoła poświęconego św. Kosmie i Damianowi zachowano prezbiterium, przekształcone w zakrystię kościoła klasztornego. Według niektórych ekspertów wieża kościoła mogłaby również stanowić część starszej budowli, ponieważ jej miejsce przy południowej ścianie prezbiterium jest bardzo niezwykłe.
Stan obecny
Kościół jest wyjątkowym budynkiem w regionie liptowskim, zupełnie odmiennym od przeważającej na tym terenie, stosunkowo prostej architektury sakralnej z czasów gotyckich. Nawet w całej Słowacji jest to jeden z najbardziej znaczących i najbardziej reprezentatywnych budynków późnego gotyku. Ponadto, został zachowany w pierwotnym kształcie z wieloma detalami architektonicznymi: arkadami, kamiennymi maswerkami w oknach, sediliami czy kilkoma portalami, przy czym jeden z nich (południowe wejście do nawy od strony krużganka) odkryto dopiero niedawno. Renowacja dachu nawy z 2010 roku wykazała, że w dobrym stanie zachowała się nawet oryginalna późnogotycka więźba dachowa wykonana z czerwonego świerku.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Strona internetowa apsida.sk, Liptovský Mikuláš-Okoličné.