Mengusovce – kościół św Tomasza

Historia

   Kościół powstał w wiosce należącej do opactwa cystersów ze Spišskiego Štiavnika około połowy XIV wieku. Pierwszą pisemną wzmiankę o budowie można znaleźć w dokumencie z 1398 roku, w którym kościół zdobył 40 dni odpustu dla wszystkich pielgrzymów, którzy go odwiedzą. Chociaż nie ma bezpośrednich, pisemnych informacji, to jest prawdopodobne, że w najeździe z 1433 roku, husyci splądrowali i spalili świątynię. Kościół wraz z wioską pozostawał własnością cystersów do czasu upadku klasztoru w Spišskim Štiavniku w latach trzydziestych XVI wieku. Podczas reformacji przeszedł on w ręce protestantów, którzy używali go aż do drugiej połowy XVII wieku. Pod koniec XVII wieku kościół był ponownie katolicki, lecz w złym stanie, ze względu na małą społeczność rzymskokatolicką we wsi. Naprawy przeprowadzono w XVIII, a następnie w pierwszej połowie XIX wieku. Wielkiej renowacji dokonano w latach 1970-1972.

Architektura

   Kościół z XIV wieku był typową wiejską budowlą sakralną tamtego okresu z nawą na planie prostokąta, kwadratowym, nieco tylko węższym od nawy prezbiterium i smukłą czworoboczną wieżą po zachodniej stronie. Od strony północnej przy prezbiterium wzniesiono zakrystię. Nawę oraz prezbiterium przykryto osobnymi dachami dwuspadowymi, pierwotnie pokrytymi gontem, przy czym więźba dachowa uzyskała swój obecny kształt w trakcie renowacji z XVI wieku. Kościół oryginalnie oświetlały wąskie, rozglifione okna, być może zwieńczone trójliściami, tak jak zachowane we wschodniej ścianie okno prezbiterium. Wyróżniały się biforalne okna wieży, przeprute z każdej strony jej najwyższej kondygnacji. Pierwotny portal wejściowy znajdował się w południowej ścianie nawy (obecnie jest zamurowany). Wewnątrz prezbiterium przykryto sklepieniem krzyżowo – żebrowym, wspartym na konsolach z dekoracją figuralną.

pokaż zabytek na mapie

powrót do indeksu alfabetycznego

bibliografia:
Strona internetowa apsida.sk, Mengusovce.