Historia
Kościół został zbudowany w trzecim trzydziestoleciu XIII wieku. W pierwszej połowie XV wieku wnętrza i częściowo też zewnętrzne elewacje kościoła, ozdobiono malowidłami ściennymi. W 1447 roku wieś Ludrová zajęli bratrzycy, z którymi być może związane było dobudowanie wieży kościelnej, mocno zniszczonej już przed 1466 rokiem. Na początku XVI wieku zbudowano nawę południową, a w XVII wieku odbudowano wieżę i zbudowano wokół kościoła mur.
Pomimo reformacji kościół pozostawał w rękach katolików w ciągu całego XVI i początków XVII wieku. Protestanci przejęli go dopiero w 1617 roku i utrzymywali do 1679, a także użytkowali przez krótsze okresy podczas powstań antyhabsburskich, dynastii tradycyjnie związanej z katolicyzmem. Ostatecznie do rąk katolików powrócił w 1709 roku.
W 1826 roku we wsi zbudowano nowy kościół, przez co stary stopniowo zaczął niszczeć. W 1843 roku został jednak wyremontowany dzięki wysiłkom Mórica Rakovskiego z Liptowskiej Štiavnicy. W 1954 roku budowla została zakupiona przez państwo i oddana do administracji Muzeum Liptowskiego w Rużomberku. W okresie od 1958 do 1966 kościół przeszedł gruntowną renowację i w latach 70-tych został udostępniony do zwiedzania.
Architektura
Kościół wzniesiono na płaskim, otwartym terenie, poza wsią, jako prostą budowlę wczesnogotycką, typową dla regionu liptowskiego. Składał się on wówczas z pojedynczej nawy i z węższego od niej kwadratowym prezbiterium. Czworoboczna wieża na osi fasady zachodniej dobudowana została w XV wieku, natomiast nawa południowa została dodana na początku XVI wieku.
Najstarsze okna kościoła miały bardzo wąskie prześwity, były stosunkowo wysokie i obustronnie rozglifione. W południowej ścianie prezbiterium zastosowano także nieco bardziej nietypowo otwór okrągły. Okno w nawie południowej było już dużo szersze, ostrołuczne.
Wewnątrz część kapłańską oddzielono od nawy głównej ostrołukową arkadą tęczy, a pojedyncze przęsło prezbiterialne przykryto sklepieniem krzyżowo – żebrowym, spiętym zwornikiem z wymalowaną twarzą Chrystusa. Charakterystyczna dla kościoła była wyraźnie nierówna, falista powierzchnia murów prezbiterium. Nawę główną przykryto płaskim, drewnianym stropem oraz otwarto na nawę południową szeroką arkadą.
Ściany prezbiterium, okienne glify oraz sklepienie ozdobione zostało freskami namalowanymi około 1420-1440 roku przez nieznanego autora, pod wpływem zachodnioeuropejskiego stylu malarstwa gotyckiego. Przedstawiły one na 34 obrazach cykl chrystologiczny, przy czym wykorzystały starsze malowidła w stylu późnoromańskim, przedstawiające wzory krzyża, rombu, trójkąta i lilii, umieszczone głównie w glifach okiennych i na żebrach sklepienia. Ciekawym elementem było łączenie poszczególnych scen, inaczej osadzonych w osobnych kadrach, poprzez nakładanie na siebie części ciała lub ubioru różnych postaci. Malarz nie trzymał się też ścisłego układu poszczególnych scen ani ich treści. Na wewnętrznej powierzchni łuku tęczowego umieścił nie pięć mądrych i głupich panien, ale tylko trzy, zaś scena Ostatniej Wieczerzy została połączona ze sceną mycia nóg, tak więc Jezus Chrystus pojawił się dwukrotnie na jednym obrazie.
Pierwotnie także nawa pokryta była polichromiami, powstałymi około 1400 roku i należącymi do włosko-bizantyjskiego stylu malarstwa ściennego. Przedstawiały one Chrystusa Bolesnego, Matkę Boską i św. Jana Chrzciciela z dwoma innymi świętymi, a także nieco późniejszego św. Jerzego walczącego ze smokiem.
Stan obecny
Kościół w 2011 roku poddany został renowacji, w trakcie której zamontowano nowe pokrycie dachowe i odrestaurowano malowidła ścienne pokrywające prezbiterium. Jest to dziś najbardziej obszerny cykl średniowiecznych fresków z życia Chrystusa na Słowacji, a zarazem jeden z najlepiej zachowanych (prawdopodobnie w całej swej historii nie zostały ani razu zamalowane ani pokryte tynkiem, nawet w okresie reformacji).
Późnogotycki portal południowy jest pełen zadrapań, które według legendy miały pozostawić szable szlachciców witających w ten dziwny sposób pana domu, w tym przypadku Boga. Największą rysę miał dokonać polski król Jan Sobieski, wracając do domu po zwycięskiej bitwie z Turkami pod Wiedniem w 1683 roku.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Strona internetowa apsida.sk, Ludrová-Kút.