Historia
Kościół został zbudowana w pierwszej połowie XIV wieku na miejscu nieco starszej kaplicy. Była to typowa budowla wczesnogotycka, wciąż z romańskimi elementami. W latach 60-80-tych XIV wieku został ozdobiony freskami, których autorem najwyraźniej był mistrz włoski. W XV wieku budynek został ufortyfikowany i zmodyfikowany w stylu późnogotyckim. Pomimo obwarowań w 1555 roku kościół został uszkodzony przez wojska tureckie. W 1596 roku ewangelicy przystosowali świątynię do swoich potrzeb liturgicznych i zamalowali ścienne polichromie. W 1751 roku budynek otrzymał nowy dach, a w 1814 roku zostały powiększone oryginalne gotyckie okna. W 1901 roku odkryto średniowieczne freski. Większe interwencje budowlane miały miejsce w latach dwudziestych, kiedy powstało nowe zachodnie wejście do kościoła i nowe okno w zachodniej ścianie nawy. Kompleksowy remont, w tym renowacja malarstwa, miała miejsce w latach 1983 i 1986.
Architektura
Kościół św. Władysława jest wczesnogotycką budowlą o cechach obronnych, wzniesioną na wzgórzu i otoczoną kamiennym murem. Otrzymał on układ typowy dla wiejskich świątyń tamtego okresu, składający się z jednonawowego korpusu na planie prostokąta o wymiarach 12 x 10 metrów z prawie kwadratowego prezbiterium o wymiarach 6,9 x 6,1 metrów i północnej zakrystii.
Pierwotne, gotyckie portale umieszczono po południowej stronie nawy i w zakrystii. Wnętrze oświetlały bardzo wąskie okna o niewielkich prześwitach i półkolistych zwieńczeniach, jedynie we wschodniej ścianie prezbiterium przepruto nieco większe okno ostrołukowe z kamiennym maswerkiem, przepuszczające światło słoneczne na ołtarz. Północna ściana nawy zgodnie ze średniowieczną tradycją budowlaną pozbawiona była otworów okiennych.
Wewnątrz nawę przykryto drewnianym stropem lub otwartą więźbą dachową, a prezbiterium sklepieniem żebrowym. Pokryte zostało ono, podobnie jak ściany i półkolista arkada tęczy, barwnymi polichromiami. Na łuku tęczy od strony nawy znalazła się monumentalna scena Zwiastowania Najświętszej Marii Panny, uzupełniona po bokach obrazem Matki Boskiej Strażniczki oraz przedstawieniem Michała Archanioła ważącego duszę. Łuk pokryto figurami proroków Starego Testamentu, ściany prezbiterium figurami apostołów, a na wschodniej ścianie nad oknem Veraicon. W czterech sekcjach sklepienia krzyżowo-żebrowego malarz umieścił Chrystusa w mandorli, symbole ewangelistów oraz scenę łona Abrahama. W nawie znalazła się obszerna legenda o św. Władysławie i scena pokłonu Trzech Króli. Przedstawienie także wielbłądy, których malarz prawdopodobnie nigdy nie widział.
Stan obecny
Kościół jest wspaniałym przykładem XIV-wiecznej niewielkiej budowli sakralnej, zachowanej w większości w pierwotnym stanie. Przetrwały dwa gotyckie portale, ościeża okien oraz sklepienie prezbiterium (w nawie w XVIII wieku założono strop kasetonowy). Wewnątrz kościół posiada także jeden z najcenniejszych przykładów średniowiecznego malarstwa ściennego na Słowacji, pochodzący z drugiej połowy XIV wieku oraz chrzcielnicę z XIII wieku. Polichromie ścienne zachowały się na wszystkich powierzchniach prezbiterium, łuku tęczowym i północnej ścianie nawy.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Strona internetowa apsida.sk, Kraskovo.