Historia
Kaplica została zbudowana pod koniec XIV lub na początku XV wieku w winnicach nad wioską Hrušov (w 1427 roku Kerthueles, w 1491 roku Kertweles, później Körtvélyes), na miejscu starszego, rozebranego budynku sakralnego. Prawdopodobnie początkowo służyła mieszkańcom, którzy mieli swoje ziemie wysoko położone, zlokalizowane w dużej odległości od kościoła farnego. Remonty budynku przeprowadzono w latach 1502, 1522 i 1603, co uwieczniono wyryciem odpowiednich dat na elewacjach. W źródłach pisanych pierwsza wzmianka o kaplicy odnotowana została dopiero w 1610 roku. W 1739 roku nastąpiła barokowa przebudowa budynku, w trakcie której wzniesiono półkolistą wschodnią apsydę i zamalowano średniowieczne polichromie. W okresie tym budynkiem opiekował się pustelnik i odbywały się do niego pielgrzymki. Kolejna ważna renowacja przeprowadzona została na przełomie lat 70 i 80-tych XX wieku, kiedy to prowadzono badania i odkryto średniowieczne polichromie.
Architektura
Kaplicę usytuowano pośród drzew, na południowym zboczu wzniesienia nad wsią. Zbudowana została z wapiennego kamienia tufowego, układanego na zaprawie wapiennej. Otrzymała formę małej, gotyckiej budowli salowej wzniesionej na planie prostokąta, bez wyodrębnionego zewnętrznie z bryły prezbiterium. Jej południową elewację przepruto dwoma obustronnie rozglifionymi, pierwotnie raczej wąskimi, ostrołucznymi oknami. Także od południa utworzone zostało wejście. Elewacja północna i zachodnia zgodnie ze średniowieczną praktyką budowlaną pozbawione były otworów. Pojedyncze okno doświetlające ołtarz mogło się znajdować w ścianie wschodniej. Wewnątrz kaplicy założono dwuprzęsłowe sklepienie krzyżowo – żebrowe bez zworników, z żebrami osadzonymi w narożnikach i pośrodku ścian wzdłużnych na małych wspornikach. Elewacje wewnętrzne kaplicy w średniowieczu pokryte były barwnymi polichromiami. W jednej ze ścian utworzono wnękę – półkę z półkolistym zamknięciem.
Stan obecny
Kaplica została nieco zmodyfikowana w okresie nowożytnym. Powiększono ją o półkolistą apsydę po stronie wschodniej, a pierwotne gotyckie okna od strony południowej zostały częściowo zamurowane i zmodyfikowane do dość dziwnego owalnego kształtu (ze względu na wykorzystanie fragmentów oryginalnych ościeży). Dodatkowo w zachodniej ścianie przebito nowe wejście. W ostatnich latach budynek został odnowiony przez miejscowych wiernych i częściowo przywrócony do pierwotnej formy. W jego wnętrzu zachowały się relikty XV-wiecznych malowideł oraz sklepienie krzyżowo – żebrowe.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Sárközy S., A történeti Torna megye településtopográfiája a kezdetektől a 18. század elejéig, Miskolc-Perkupa 2006.
Tajkov P., Sakrálna architektúra 11 – 13 storočia na juhovýchodnom Slovensku, Košice 2012.