Hrabušice – zamek Marcelov

Historia

   Zamek powstał w pierwszej połowie XIII wieku, jeszcze przed wielkim mongolskim najazdem z 1241 roku, z inicjatywy rycerza Marcela, który otrzymał okoliczne ziemie od króla Beli IV. Zamek nie został co prawda zniszczony przez najeźdźców, ale już około połowy XIII opuszczono go. Ponownie zaczął funkcjonować przed 1346 rokiem, kiedy to wraz z okolicznymi ziemiami dostał się w ręce spiskiego prepozyta. Około 1450 roku zamek opanowali bratrzycy, którzy nadali mu nazwę Tabor, w nawiązaniu do ruchu husyckiego. W 1453 roku papież Pius II wskazał go jako jedną z głównych siedzib tego pohusyckiego ruchu, z którego prowadzono najazdy i grabieże. W 1462 roku, już po upadku ich ruchu, mieszczanie z pobliskiej Lewoczy zniszczyli warownię, zapewne by uniemożliwić dalszą rozbójniczą działalność. Zamek nie został już nigdy odbudowany.

Architektura

   Zamek składał się z obwodu muru obronnego wyznaczającego nieregularny, obszerny dziedziniec o wymiarach 128 na 103 metry. Mur częściowo osadzono na starszych obwałowaniach ziemnych. Po stronie wschodniej jego grubość dochodziła aż do 2,3 metrów. W północno – wschodniej kurtynie muru umieszczono cylindryczną wieżę o średnicy 8,3 metra, a po stronie wschodniej czworoboczną wieżę bramną. Wieża cylindryczna górowała nad przebiegającą poniżej drogą dojazdową do zamku. Jej dolne, zachowane fragmenty są pełne, bez wewnętrznych pomieszczeń. Niewiele wiadomo o zabudowie wewnętrznej, zapewne była w większości drewniana. We wschodniej części majdanu utworzony był owalny obwód szerokiego na 2-4 metry przekopu, wewnątrz którego prawdopodobnie znajdowała się jakaś niewielka budowla murowana. Pozostał z niej jeden z narożników, co skłania do przypuszczeń, iż budynek miał formę czworoboczną.

Stan obecny

   Zamek nie zachował się do czasów współczesnych. Nieliczne fragmenty jego murów ukryte są w zaroślach porastających okoliczny teren. Wstęp na ich teren jest wolny.

pokaż zabytek na mapie

powrót do indeksu alfabetycznego

bibliografia:
Bóna M., Plaček M., Encyklopedie slovenských hradů, Praha 2007.