Historia
Pierwszy romański kościół w Holicach powstał w ostatniej ćwierci XII wieku. W pierwszej połowie XIII wieku, być może po najeździe mongolskim z 1240-1241 roku, zastąpiła go nowsza budowla romańsko – gotycka, po raz pierwszy wzmiankowana w źródłach pisanych w 1253 roku, wówczas jeszcze pod wezwaniem św. Piotra. Jej wielkość wskazywała na bogactwo wsi, która wówczas była własnością zamku w Bratysławie.
Około 1320 roku kościół została przykryty gotyckim sklepieniem, a wnętrze pokryto bogatymi freskami. Kolejne malowidła oraz bogato zdobione pastoforium powstały około 1400 roku. W XVII wieku nawa została przykryta nowożytnym sklepieniem, które wsparto półfilarami przy ścianach. W tym okresie do dolnej części wież dodano charakterystyczne piramidalne przypory oraz zlikwidowano północną zakrystię i zamurowano wejście do niej. W drugiej ćwierci XVIII wieku dobudowano nową zakrystię od strony południowej, a nawa otrzymała nową więźbę dachową.
Kościół przebudowano w stylistyce neogotyckiej w czasie gruntownej renowacji po 1880 roku. Nawa otrzymała wówczas nowe, niższe niż oryginalne, sklepienie żebrowe, co doprowadziło m.in. do zniszczenia gotyckich wsporników. Po północnej stronie nawy wycięto nowe okna, a oryginalne zostały powiększone. Zmieniono również zachodnią fasadę z nowym portalem, ale możliwe, że zachowano z grubsza ich oryginalny wygląd. Malowidła ścienne z okresu gotyku odkryto dopiero w 1990 roku; zostały odsłonięte i odrestaurowane w latach 1991-1992.
Architektura
Kościół na skutek romańsko-gotyckiej rozbudowy z pierwszej połowy XIII wieku otrzymał bardzo okazałą jak na wiejską świątynię formę, składającą się z prostokątnej w planie nawy, wielobocznie zamkniętego prezbiterium po stronie wschodniej z dostawioną od północy zakrystią i dwuwieżowej fasady zachodniej. Wejście do kościoła początkowo znajdowało się po stronie południowej, gdzie zachowała się część łuku archiwolty romańskiego portalu. Wnętrze kościoła zostało zasklepione w okresie gotyku oraz pokryte barwnymi polichromiami, na których przedstawiono sceny z życia Chrystusa i z życia kilku świętych, a także sceny z Sądu Ostatecznego. Około 1400 roku do prezbiterium wstawiono wieżowe pastoforium, bogato zdobione ślepymi maswerkami i zwieńczone sterczyną z kwiatonem.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Strona internetowa apsida.sk, Holice na Ostrove.