Historia
Kościół Wszystkich Świętych w Haluzicach prawdopodobnie zbudowany został w pierwszej połowie XIII wieku. Po raz pierwszy wspomniany był w źródłach pisanych w 1299 roku, kiedy to zajęło go królewskie wojsko w związku z wewnętrznym konfliktem Karola Roberta z możnowładcą Mateuszem Csákiem. Na początku XVI wieku przedłużono nawę po stronie zachodniej i przekształcono okna w stylistyce późnogotyckiej. Od 1540 do 1620 roku oraz na krótko na początku XVIII wieku podczas powstania Franciszka Rakoczego użytkowany był przez protestantów. W ręce katolików wrócił w 1708 roku i zaczął funkcjonować jako świątynia parafialna. Na początku XIX wieku jego stan techniczny był już tak zły, iż przestano odprawiać w nim liturgię. Renowację do stanu trwałej ruiny przeprowadzono w 1968 roku.
Architektura
Pierwotnie kościół składał się z orientowanej, dość krótkiej nawy, wynoszącej około połowy długości dzisiejszego stanu. Świadczą o tym większe kamienie użyte do wzmocnienia narożników, widoczne dzisiaj w południowej elewacji kościoła. Po stronie wschodniej budynek zamknięty był półkolistą apsydą, zwieńczoną wewnątrz konchą. Oryginalne wejście znajdowało się po stronie południowej, lecz zostało zamurowane na początku XVI wieku, kiedy to nawę przedłużono w kierunku zachodnim. Nowe wejście przepruto w fasadzie zachodniej. W okresie tym pierwotne niewielkie, rozglifione okna zostały powiększone do formy dużych ostrołukowych otworów, a przykościelny teren ogrodzono kamiennym murem przez który przedostać się można było poprzez czworoboczny budynek bramny po stronie północno – zachodniej. Usytuowany był on w stronę drogi prowadzącej do wsi.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Mencl V., Stredoveká architektúra na Slovensku, Praha 1937.
Strona internetowa apsida.sk, Haluzice.
Strona internetowa hrady.cz, Haluzice kostel Všech svatých.