Divín – zamek

Historia

   Zamek zbudowano pod koniec XIII lub na początku XIV wieku. Na początku należał do rodów Tomaj i Lossonczy, przez których był stopniowo rozbudowywany. Po raz pierwszy w źródłach pisanych wspomniany został w 1329 roku, osiem lat po śmierci zbuntowanego możnowładcy Mateusza Csáka, który na pewien czas zagarnął Divín. Po buncie magnatów w 1469 roku przeszedł we władanie króla Macieja Korwina, który podarował go Michałowi Orszaghowi. Wkrótce jednak przeszedł na Jana Nádasdy Ongora, a po śmierci jego córki Katarzyny Divín siłą zagarnął Zygmunt Balassa.
   Zamek odgrywał ważną rolę w systemie obrony miast środkowosłowackich przed Turkami, zwłaszcza w XVI wieku. Po zdobyciu Fiľakova przez Turków w 1554 został rozbudowany i ufortyfikowany. Mimo nowych umocnień został zdobyty przez Turków w 1575 roku, po czym uczynili sobie oni z Divína bazę wypadową dla łupieżczych wypraw na okoliczne tereny. Do rodziny Balassów zamek powrócił po udanym oblężeniu w 1593 roku.
   W drugiej połowie XVII wieku właścicielem Divína był Imrich Balassa, wsławiony napadami i grabieniem okolicznych wsi. Aby doprowadzić go przed sąd w 1666 roku zamek został oblężony przez wojska palatyna Wesselényi. Nie widząc szans na skuteczną obronę garnizon zamku wydał Imricha, lecz ten już wkrótce dzięki znajomościom i łapówkom został uwolniony i osiadł w kasztelu pod zamkiem. Co więcej pokonał cesarski garnizon i ponownie zajął swą główną siedzibę. W 1674 doszło więc do kolejnego, sześciotygodniowego oblężenia oraz następnego po  dopiero pięciu latach, które tym razem ostatecznie zakończyło się zdobyciem i zniszczeniem zamku. Przekazano go później rodzinie Zichych, lecz nigdy go już nie odbudowano.

Architektura

   Zamek usytuowano na niewysokim wzgórzu na południe od osady Divín. Najstarsza część warowni miała kształt zakrzywionego owalu o wymiarach 44 na 25 metrów. Grubość obwodowych murów obronnych była znaczna, dochodziła bowiem do 2 metrów. Do wewnętrznej ściany południowej części muru obronnego przystawione były budynki mieszkalne o czterech pomieszczeniach na poziomie przyziemia. Wschodnia część zabudowań posiadała wyciosane w skale piwnice. Zapotrzebowanie na wodę zapewniał wykuty w skale zbiornik w północnej części dziedzińca, natomiast bramę wjazdową usytuowano we wschodniej części. Z powodu nachylenia terenu dostępna była ona po drewnianej rampie. Zamek w swej najstarszej formie był typową dla Moraw, ale też i Śląska oraz Słowacji budowlą bezwieżową, której obrona oparta była na silnym murze obwodowym.
   Drugim etapem średniowiecznej rozbudowy było wzniesienie na początku XV wieku zewnętrznego obwodu muru obronnego, który powtarzał układ głównego pierścienia obwarowań. Utworzonym w ten sposób międzymurzem poprowadzono drogę wjazdową, od bramy parchamu na zachodzie do głównej bramy na wschodzie. Ta ostatnia w trakcie późnogotyckiej lub renesansowej rozbudowy została poprzedzona budynkiem bramnym, w całości wysuniętym poza obwód głównych murów i połączonym z nowym skrzydłem po stronie dziedzińca.
   Teren na wschód i południe od zamku już od początku jego budowy wykorzystywany był na zabudowania gospodarczego podzamcza. Jego obwarowania przez długi czas były lekkiej drewniano – ziemnej konstrukcji, zastąpionej masywnym kamiennym murem (o grubości 3 metrów) dopiero w czasie XVI wiecznej rozbudowy. W jej trakcie wzniesiono na podzamczu także trzy budowle: czworoboczny budynek o formie zbliżonej do wieży we wschodnim narożniku, budynek bramny po stronie południowej oraz rozległy budynek północny, który wypełnił narożnik przy wjeździe z podzamcza do międzymurza.

Stan obecny

   Zamek zachował się w postaci trwałej ruiny. W najlepszym stanie przetrwał budynek mieszkalny zamku górnego, którego fragmenty ścian sięgają 11 metrów i wraz z wieżą nadają zamkowi charakterystyczny wygląd. Zamek udostępniony jest do zwiedzania.

pokaż zabytek na mapie

powrót do indeksu alfabetycznego

bibliografia:
Bóna M., Plaček M., Encyklopedie slovenských hradů, Praha 2007.
Wasielewski A., Zamki i zamczyska Słowacji, Białystok 2008.