Historia
Kościół został zbudowany w drugim lub trzecim dziesięcioleciu XIII wieku. Około 1550 roku lub na początku XVI wieku budynek został powiększony. Oryginalną apsydę zastąpiono wówczas wielobocznym prezbiterium, od zachodu dobudowano wieżę, a korpus został poszerzony o nawy boczne. Pod koniec XVII wieku świątynia była w złym stanie, w drugiej dekadzie XVIII wieku istniała nawet groźba zawalenia. Zmiana nastąpiła w 1752 roku kiedy to przeprowadzono gruntowną renowację budynku. Ważnym przełomem w rozwoju architektonicznym budynku był pożar w 1915 roku. W następnych latach usunięto nawy boczne i odkryto oryginalne fasady. Kolejna renowacja kościoła odbyła się w latach 1940-1943. W tym czasie usunięto wieżę i przywrócono fasadę do pierwotnego stanu.
Architektura
Pierwotnie kościół był budowlą jednonawową, prostokątną w planie, bezwieżową i prawdopodobnie z półkolistą absydą po stronie wschodniej. Jego fasady ozdobione zostały ceglanymi ślepymi arkadami o półkolistych zamknięciach (lizenami) tworzącymi wraz ze znajdującym się ponad nimi fryzem jeden z najpiękniejszych przykładów romańskiego muru. Fryz utworzono z ukośnie ustawianych cegieł tworzących trójkątny wzór. Na bocznych ścianach umieszczono po dwanaście arkad lizen, natomiast zachodnia posiadała ich osiem. Romańskie portale znajdowały się w zachodniej i południowej ścianie nawy.
W pierwszej połowie XVI wieku po usunięciu romańskiej apsydy zbudowano późnogotyckie prezbiterium o wieloboczny, oskarpowanym zamknięciu. Ponadto do elewacji zachodniej dobudowano wieżę, a korpus poszerzono poprzez dobudowanie dolnych naw bocznych. Został on jednocześnie zasklepiony i w związku z nowym prezbiterium nieco przedłużony w kierunku wschodnim. Sklepieniem pierwotnie zwieńczone było także prezbiterium.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Mencl V., Stredoveká architektúra na Slovensku, Praha 1937.
Strona internetowa apsida.sk, Čierny Brod.