Čičava – zamek

Historia

   W 1270 roku król węgierski Stefan V za zasługi w walce z Czechami nadał ziemie w Čičavie swojemu koniuszemu Rajnoldowi, który wzniósł zamek będący centrum rycerskiej domeny i nadgraniczną strażnicą, kontrolującą drogę doliną Ondawy do Polski (tzw. Porta Polonica). Kolejna informacja o Čičavie pochodzi z 1316 roku, kiedy to magister Petr wynagrodził dowódcę garnizonu zamkowego Mikołaja Perese za skuteczną obronę w trakcie antykrólewskich buntów rodu Omodejovców.
   Pierwsza większa rozbudowa zamku miała miejsce pod koniec XIV wieku. Wtedy to posiadłością zarządzali potomkowie Rajnolda, członkowie możnej rodziny Rozgonyi. W 1493 roku doszło do podzielenia zamku między dwie rodziny, a w kolejnych wiekach warownia wielokrotnie zmieniała swoich właścicieli. W czasie powstań antyhabsburskich zamek był wielokrotnie najeżdżany i niszczony przez wojska Rákóczy’ego i Thököly’ego. Gdy w 1711 roku oddziały cesarskie odbiły go z rąk buntowników, generał Laucken rozkazał zburzyć obwarowania i od tego czasu zamek pozostawał w ruinie.

Architektura

   Najstarszą częścią zamku, usytuowaną w najwyższym punkcie wzniesienia, była cylindryczna wieża, umieszczona w północnej części nieregularnego obwodu murów. Miała ona co najmniej cztery kondygnacje i zaopatrzona była w ostrogę (ostrze) wzmacniającą jej konstrukcję i mającą za zadanie ześlizgiwać wystrzelone w jej stronę pociski. Z tego powodu ostrze zwrócone było w stronę drogi dojazdowej. Mury wieży były bardzo grube, gdyż o ile jej zewnętrzna średnica w przyziemiu wynosiła 11 metrów to długość średnicy wnętrza wynosiła jedynie 5,5 metra. Również sporej grubości były mury obwodowe dochodzące do 1,5 – 2 metrów szerokości. W XVI wieku zostały one po wschodniej stronie dodatkowo pogrubione osiągając 3 – 3,5 metry. Wieża pełniła rolę bergfriedu flankującego położoną u jej podnóża bramę wjazdową na dziedziniec. Najstarszy budynek mieszkalny prawdopodobnie znajdował się w jego południowo – wschodniej części. Zachowało się z niego jedynie sklepione kolebkowo niskie przyziemie (suterena).
   Pod koniec XIV wieku lub na początku XV stulecia powiększono zabudowę mieszkalną dostawiając po północnej stronie starszego pałacu dalsze trzy sklepione pomieszczenia, stykające się w północno – wschodnim narożu z wzniesioną wówczas nieregularną wieżą, której kształt dostosowano dokładnie do formy ostańca skalnego. Na północ od zamku górnego umiejscowiono długie na 60 metrów przedzamcze, wzmocnione murem obronnym i dwoma wieżami. Jedna flankowała przejazd bramny po stronie południowo – wschodniej podzamcza, druga została uformowana na najdalszym północnym krańcu, na podobieństwo masywnej ściany tarczowej, osłaniającej zamek przed ewentualnym ostrzałem. Po stronie zachodniej i północnej przed podzamczem przekopano suchą fosę i usypano ziemny wał. W XVI wieku po wschodniej stronie zamku górnego, na stoku przed obwodem murów wzniesiono półokrągłą wieżę  przystosowaną do broni ogniowej.

Stan obecny

   Ruiny zamku widoczne są z daleka dzięki wykarczowaniu drzew w ich najbliższej odległości. Z zamku do czasów współczesnych zachowały się fragmenty murów obronnych, pozostałości wschodniego skrzydła zamku górnego oraz oraz wschodnia część obwarowań przedzamcza. Wstęp na teren ruin jest wolny.

pokaż zabytek na mapie

powrót do indeksu alfabetycznego

bibliografia:
Bóna M., Plaček M., Encyklopedie slovenských hradů, Praha 2007.
Sypek A., Sypek.R., Zamki i obiekty warowne Słowacji Wschodniej, Warszawa 2005.

Wasielewski A., Zamki i zamczyska Słowacji, Białystok 2008.