Čachtice – kaplica św Antoniego

Historia

   Kaplica została zbudowana na początku XIV wieku w pobliżu kościoła parafialnego. W źródłach pisanych wspomniana została po raz pierwszy na liście papieskich dziesięcin z lat 1332 – 1337. Podczas budowy nowszego kościoła parafialnego, zakończonej w 1390 roku, kaplica służyła jako świątynia zastępcza. Podobnie używana była również podczas reformacji, w latach 1550-1660, kiedy kościół parafialny należał do protestantów, a kaplica do katolików. W pierwszej połowie XVII wieku wnętrze kaplicy ozdobiono późnorenesansową dekoracją sztukatorską, a w 1729 roku kaplica została odnowiona.

Architektura

   Kaplica powstała jako orientowana budowla o niewielkich wymiarach, ale z rozwiniętym układem przestrzennym, bowiem otrzymała prostokątną nawę i wydzielone, wielobocznie zamknięte prezbiterium po stronie wschodniej, a także zakrystię po stronie północnej. Wnętrze kaplicy oświetlały cztery okna ostrołukowe, trzy południowe i jedno wschodnie, wszystkie ozdobione trójlistnymi maswerkami. Ponadto okulus wypełniony czwórlistnym maswerkiem, doświetlał przestrzeń poddasza od zachodu. Do środka kaplicy prowadził profilowany portal zachodni o ostrołucznej archiwolcie. W północnej ścianie prezbiterium kolejny gotycki portal pierwotnie wiódł do zakrystii. We wnętrzu nawę od prezbiterium oddzielono arkadą tęczy. Część kapłańską przykryto sklepieniem krzyżowym z żebrami spiętymi zwornikiem ozdobionym herbem Ścibora ze Ściborzyc. Konsole podtrzymujące żebra udekorowano maskami.

Stan obecny

   Budynek został zachowany w pierwotnym stylu gotyckim, z kilkoma detalami architektonicznymi takimi jak: portale, okna i jeden okulus, trójlistne maswerki okienne, sklepienia z żebrami, zwornikiem i konsolami. Do czasów współczesnych nie zachowała się zakrystia. Usytuowany zaraz obok kościół parafialny św. Władysława został gruntownie przebudowany w okresie nowożytnym.

pokaż zabytek na mapie

powrót do indeksu alfabetycznego

bibliografia:
Slovensko. Ilustrovaná encyklopédia pamiatok, red. P.Kresánek, Bratislava 2020.

Súpis pamiatok na Slovensku, zväzok prvý A-J, red. A.Güntherová, Bratislava 1967.