Historia
Zamek Breznica został zbudowany na początku drugiej połowy XIII wieku, na terenach posiadanych od 1260 roku przez biskupów ostrzychomskich. Od początku był kością niezgody między arcybiskupem, a benedyktynami z klasztoru w Hronskym Benadyku, zamek umożliwiał bowiem kontrolę doliny Hronu, którą przebiegał ważny szlak komunikacyjny. W 1311 roku arcybiskup nałożył ekskomunikę na węgierskiego możnowładcę Mateusza Csáka, co spowodowało jego wyprawę odwetową i zdobycie Breznicy. Zamek został szybko naprawiony, gdyż już w 1313 roku określono go jako „ważny”. Po śmierci Csáka w 1321 roku Breznica wróciła do rąk arcybiskupa, powróciły także dawne spory z klasztorem, które trwały do 1375 roku. W tym czasie nikt nie inwestował w zamek o niepewnej przynależności, który stopniowo podupadał.
W czasie wojen które rozgorzały po śmierci Albrechta Habsburga zamek został w 1441 roku zdobyty przez wojska Jana Jiskry z Brandysa. W latach 60-tych znajdował się w rękach bratrzyków, pohusyckich kombatantów którzy podejmowali z niego wyprawy łupieżcze. W 1471 roku w czasie wojny polsko-węgierskiej, Breznicę i kilka innych zamków w okolicy zdobyły wojska polskie. Pod koniec XV lub na początku XVI wieku warownia została opuszczona. Unicestwienie ruin zamku przyspieszyło pozyskiwanie kamienia na budowę okolicznych domów.
Architektura
Główna część zamku o wymiarach 50 x 30 metrów znajdowała się na wierzchołku grzbietu wzgórza i składała się z muru obwodowego, dostawionego do skały czworobocznego budynku, być może o formie wieży, oraz większej, także czworobocznej obronno-mieszkalnej wieży w zachodniej części dziedzińca. Na południowym – wschodzie w narożniku do zewnętrznej strony muru przylegała mniejsza wieża obronna. Na wydłużonych grzbietach biegnących na południe i zachód od szczytu rozciągało się przedzamcze o długości aż 130 metrów. Wjazd do górnej części zamku prowadził z niego przez przekop od północno – zachodniej strony. Południowo – zachodnia, wystająca część podzamcza chroniona była przez małą okrągłą wieżę, przed którą grzbiet dalej opadał i prawdopodobnie włączony był w daleko wysunięte w przedpole drewniano – ziemne obwarowania.
Stan obecny
Zamek nie zachował się do czasów współczesnych. Widoczny jest jedynie zarys wałów, murów i przekopów. Główną pozostałością jest fragment północno – wschodniej ściany zamku o wysokości około 3 metrów i długości 7 metrów. Wstęp na teren ruin jest wolny.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Bóna M., Plaček M., Encyklopedie slovenských hradů, Praha 2007.
Wasielewski A., Zamki i zamczyska Słowacji, Białystok 2008.