Historia
Okolice Brekova należały pod koniec XIII wieku do rycerskiego rodu Kaplony z Michalovic. W 1307 roku, kiedy to po raz pierwszy wzmiankowano w źródłach pisanych zamek, w posiadanie okolicznych dóbr wszedł Petr Peteny. Wznoszenie Brekova prawdopodobnie rozpoczęto niewiele wcześniej, na przełomie XIII i XIV wieku, na miejscu wcześniejszego słowiańskiego grodu z IX i X wieku, którego ziemne wały wykorzystano przy budowie zamku. Po konflikcie z królem węgierskim Karolem Robertem Petr Peteny utracił go w 1317 roku, a władca ofiarował warownię swojemu wiernemu rycerzowi Filipowi Drugethowi.
W drugiej połowie XV wieku zamek był w posiadaniu Zapolych. W 1488 roku jego tytularnym kasztelanem został Stefan Zapolya, mianowany przez króla na dowódcę wojsk strzegących północno – wschodnich granic królestwa. Zamek opierał się wówczas zbrojnym wypadom wojsk polskich. W późniejszych latach Brekov powrócił znów w ręce rodu Drugethów, przy których pozostawał aż do początku XVII wieku.
Po śmierci Ludwika II w bitwie pod Mochaczem w 1526 roku, szlachta węgierska wybrała królem Jana, syna Stefana Zapolyi, co doprowadziło do wojny domowej ze zwolennikami cesarza Ferdynanda Habsburga. Jego oddziały w 1558 roku zdobyły Brekov, który został wówczas poważnie uszkodzony. Odbudowy i powiększenia zamku dokonał Mikołaj Drugeth, który pod koniec XVI stulecia przeszedł na stronę Habsburgów. Gdy w 1613 roku wybuchło antyhabsburskie powstanie, zamek w toku walk doznał znacznych spustoszeń, szczególnie w 1644 roku w trakcie zdobycia przez wojska Jerzego Rakoczego. Brekov nie został już później odbudowany i od tego czasu zaczęła stopniowo popadać w coraz to większą ruinę. Ostatni właściciele mieszkali tu do końca XVII wieku, kiedy to zdecydowali się opuścić będącą w tragicznym stanie budowlę.
Architektura
Najstarszy rdzeń zamku z końca XIII lub początku XIV wieku znajdował się na najwyższym punkcie wapiennego klifu. Obwód jego murów miał owalny plan, a jedyną murowaną budowlę mieszkalną wciśnięto w zaostrzony zachodni narożnik muru. Budynek ten mógł mieć formę wieży. Pozostałe zabudowania najpewniej były konstrukcji drewnianej, były przystawione do wewnętrznych ścian muru obronnego i nie wystawały poza jego wysokość.
Drugi etap budowy związany z Filipem Drugethem doprowadził do postania gotyckiego pałacu po stronie południowej, zakończonego wystającą zabudową (być może z kaplicą) po wschodniej stronie oraz wydzielenia trapezowatego w planie dziedzińca podzamcza po stronie północnej.
W drugiej połowie XV wieku ukształtowało się podzamcze zachodnie. Rozbudowano także podzamcze wschodnie z budynkiem mieszkalnym w jego wschodniej części. Po przeciwnej zachodniej stronie bramę pomiędzy podzamczami zabezpieczono podkowiastą w planie wieżą. W czwartym etapie w XVI wieku zbudowano późnogotycki budynek bramny oraz dwa wieloboczne bastiony chroniące zachodniego podzamcza.
Stan obecny
Zamek zachowała się do dnia dzisiejszego w postaci trwałej ruiny z częścią budynków zamku górnego osiągającą wysokość do trzeciego piętra. Widoczne są także zrujnowane zabudowania i budynek bramny na terenie północnego podzamcza oraz budynek bramny prowadzący do podzamcza zachodniego. Zamek udostępniony jest do zwiedzania.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Bóna M., Plaček M., Encyklopedie slovenských hradů, Praha 2007.
Wasielewski A., Zamki i zamczyska Słowacji, Białystok 2008.