Bodice – kościół św Władysława

Historia

   Kościół w Bodicach (węg. Bodafalu) prawdopodobnie zbudowany został trzeciej ćwierci XIV wieku, ewentualnie jego fundatorem mógł być węgierski możnowładca pierwszej połowy XIV wieku, żupan zwoleński Donch (Donč). W XVIII wieku w nawie kościoła wybudowano chór muzyczny. Większe przebudowy miały miejsce w XIX stuleciu, kiedy to w 1854 roku dobudowano wieżę, która została przekształcona w roku 1890 w stylu neogotyckim. W tym samym roku wymianie uległa większość wyposażenia świątyni.

Architektura

   Kościół zbudowany został na  wywyższonym terenie po zachodniej stronie wsi i przepływającego przez nią z południa na północ strumienia. Wymurowany został z kamienia, jako budowla orientowana względem stron świata, jednonawowa, bez wyodrębnionego zewnętrznie z bryły prezbiterium, a także bez wieży. Pierwotnie fasada zachodnia zamknięta była ścianą prostą, natomiast elewacja wschodnia zakończona poligonalnie. Cała budowla nakryta została wspólnym dachem dwuspadowym (o kilku załamaniach połaci nad wschodnim zamknięciem), za wyjątkiem dostawionej od północy gotyckiej zakrystii, przykrytej daszkiem jednospadowym.
   Mury kościoła od zewnątrz opięto cokołem oraz wzmocniono wydatnymi, uskokowymi przyporami. Pomiędzy nimi przepruto wysokie i bardzo wąskie jak na schyłek XIV wieku okna lancetowate, nawiązujące do okien wczesnogotyckich, posiadające obustronne rozglifienia. Przepruto je od południa i wschodu, a także, wbrew często praktykowanej w średniowieczu tradycji budowlanej, od północy. Zakrystię doświetlono podobnym, ale niższym oknem osadzonym w ścianie wschodniej.
   Wewnątrz część nawowa kościoła otrzymała dwa przęsła przykryte sklepieniem krzyżowo-żebrowym, przechodzące w tak samo wysokie i szerokie, jednoprzęsłowe prezbiterium, zamknięte na wschodzie trójbocznie i zwieńczone sklepieniem w układzie sześciodzielnym. Żebra diagonalne i jarzmowe opuszczono na wysoko podwieszane na ścianach wsporniki. Diagonalne spięto okrągłymi, płaskorzeźbionymi zwornikami, przy czym na zworniku zachodnim umieszczono płaskorzeźbę przedstawiającą płonącą strzałę, prawdopodobnie znak fundatora. Charakterystyczny dla wnętrza był brak łuku tęczowego, który wyróżniał część kapłańską od partii przeznaczonej dla świeckich. Sklepieniem krzyżowo – żebrowym przykryta została także zakrystia.

Stan obecny

   Kościół w Bodicach w pełni zachował gotycką bryłę wraz z oryginalnymi otworami okiennymi, sklepieniem i systemem ich podtrzymywania oraz z wnękami ściennymi. Niestety ze średniowiecznym zabytkiem sąsiaduje nowożytna wieża, przysłaniająca gotyckie mury i dominująca nad nimi. Budynek nadal pełni funkcje liturgiczne, ale jest udostępniony dla zwiedzających.

pokaż zabytek na mapie

powrót do indeksu alfabetycznego

bibliografia:
Čajka M., Počiatky stredovekej sakrálnej architektúry na Liptove (Súčasný stav výskumu), „Ars”,  3/2003.
Slovensko. Ilustrovaná encyklopédia pamiatok, red. P.Kresánek, Bratislava 2020.

Súpis pamiatok na Slovensku, zväzok prvý A-J, red. A.Güntherová, Bratislava 1967.