Historia
Belá Dulice (węg. Bélagyulafalva) po raz pierwszy wzmiankowana była w źródłach pisanych w 1282 roku. Kościół mógł zostać zbudowany w drugiej połowie XIII wieku, ale miejscowa parafia nie została odnotowana na liście papieskich dziesięcin z lat 30-tych XIV wieku. Z pewnością budynek był naprawiany w 1409 roku, kiedy to założono nową więźbę dachową. W XVII stuleciu do kościoła dobudowana została zachodnia wieża, natomiast teren wokół świątyni został ogrodzony kamiennym murem. Od 1647 roku kościół służył ewangelikom, którzy używali go do roku 1709. W trakcie remontu z 1749 roku drewniany sufit w nawie zastąpiono nowym, barokowym sklepieniem. W 1856 roku wieża otrzymała nowy dach. W XX wieku przeprowadzono jedynie drobne remonty budynku.
Architektura
Kościół powstał jako prosta, orientowana względem stron świata konstrukcja, posiadająca prostokątną, krótką nawę z węższym i niższym, kwadratowym w planie prezbiterium po stronie wschodniej i zakrystią od strony północnej. Nawę i prezbiterium przykrywały osobne dachy dwuspadowe o stosunkowo stromo pochyłych połaciach, podpierane przez storczkową więźbę dachową z płatwiami. Do środka pierwotnie prowadził ostrołuczny portal osadzony w fasadzie zachodniej oraz profilowany portal w południowej ścianie nawy o lekko spłaszczonym ostrołuku. Kolejny gotycki portal wiódł z prezbiterium do zakrystii. Ponadto mury kościoła przeprute były wąskimi i jednocześnie wysokimi oknami lancetowatymi, posiadającymi obustronne rozglifienia. Wewnątrz w prezbiterium zastosowano gotyckie sklepienie krzyżowe, z żebrami osadzonymi na konsolach zdobionych maskami. Nawa pierwotnie posiadała drewniany strop płaski.
Stan obecny
Z widocznych obecnie elementów budowli średniowieczne pochodzenie ma nawa, prezbiterium i zakrystia, natomiast wieża jest dodatkiem nowożytnym. Zachowało się kilka oryginalnych okien lancetowatych, pod nowożytnymi tynkami ujawniony został niedawno także gotycki portal południowy. Wewnątrz zachowało się średniowieczne sklepienie krzyżowo – żebrowe w prezbiterium, kamienne pastoforium, portal zakrystii i portal w przyziemiu wieży (pierwotny portal zachodni nawy). Bardzo cennym i rzadkim w regionie zabytkiem jest zachowana nad nawą i prezbiterium więźba dachowa, wydatowana dendrochronologicznie na 1409 rok.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Babjaková Z, Ďurian K., Krušinský P., Suchý L., Historické krovy sakrálnych stavieb Turca, Žilina 2008.
Súpis pamiatok na Slovensku, zväzok prvý A-J, red. A.Güntherová, Bratislava 1967.