Historia
Wieś Złotnik na kartach źródeł pisanych po raz pierwszy odnotowana została w 1336 roku pod nazwą Reynoldeswalde. W 1431 roku zapisano, iż z osadą związany był bogaty ród rycerski Bibersteinów, posiadający miejscowe dobra także pod koniec XV wieku. Nie wiadomo czy członkowie rodziny zaangażowani byli w budowę powstałego na krótko przed 1534 rokiem budynku o nieznanej funkcji. Dom mógł pełnić funkcję siedziby sołectwa, dworu sołtysiego, gospody sołtysiej, spichlerza, szpitala albo budynku klasztornego, na co wskazywałoby bliskie sąsiedztwo kościoła św. Jana. Prawdopodobnie w 1722 roku przeprowadzono remont dachu budynku z wykorzystaniem starszych, zachowanych w dobrym stanie dachówek. W kolejnych stuleciach dokonywano jedynie pomniejszych renowacji.
Architektura
Budynek wzniesiono po północnej stronie kościoła, przy północnej elewacji fragmentu muru jakim otoczono świątynię, a zarazem blisko północno – zachodniej furty na przykościelny cmentarz. Dom wzniesiono na planie prostokąta o wymiarach 17 x 8 metrów, jako budowlę dwupiętrową, podpiwniczoną, murowaną z kamienia i w mniejszym stopniu z rudy darniowej oraz cegły. Całość przykryta została dachem dwuspadowym z kalenicą równoległą do dłuższych ścian.
Elewację frontową, północną, rozdzielono nieregularnie rozmieszczonymi otworami okiennymi o różnych wielkościach. Wejście na drugą kondygnację umieszczono w zachodniej części ściany północnej, zaś wejście do najniższej kondygnacji utworzono w skrajnej, wschodniej części tejże ściany. W pozbawionej podziałów elewacji południowej, zwróconej na kościół, utworzono jedynie pojedynczy otwór szczelinowy w przyziemiu. Ściany boczne budynku rozdzielono pojedynczym oknem wschodnim oraz być może kolejnymi wejściami, utworzonymi pod ceglanymi, trójkątnymi szczytami, każdym z triadą otworów doświetlających poddasze.
Wewnątrz pomieszczenia przyziemia przykryto sklepieniami kolebkowymi, natomiast na drugiej kondygnacji zastosowano stropy belkowe oraz sklepienia krzyżowe. W obu tych kondygnacjach przestrzeń podzielono w około 1/3 długości na większe pomieszczenie wschodnie i mniejsze komory zachodnie. W najniższej kondygnacji utworzono też długi korytarz biegnący od wejścia do głównej komory. W sali na najwyższym piętrze umieszczono strop wsparty na sosrębie i słupie z ozdobną głowicą.
Stan obecny
Od końca II wojny światowej w budynku nie były prowadzone praktycznie żadne prace remontowe, co doprowadziło go na skraj katastrofy budowlanej. Dwór uratowała grupa miłośników zabytków, która przeprowadziła najpilniejsze prace zabezpieczające. Remont kontynuowany był na przełomie 2019 i 2020 roku, kiedy to udało się przeprowadzić fachowe prace konserwatorsko-budowlane przy więźbie dachowej, pokryciu dachowym i drewnianym stropie nad parterem. Co ważne zdecydowano się na całkowite zachowanie oryginalnej dachówki wraz z minimalną ingerencją w konstrukcję więźby dachowej i uzupełnienie stropu belkowego, z maksymalnym wykorzystaniem historycznego materiału. W wyremontowanym wnętrzu planowane jest otwarcie muzeum dawnej ceramiki budowlanej i udostępnienie go dla zwiedzających.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Biała karta ewidencyjna zabytków architektury i budownictwa, budynek przykościelny /dwór?/, A.Skowron, nr 7364, Złotnik 1998.
Kowalski S., Zabytki architektury województwa lubuskiego, Zielona Góra 2010.
Strona internetowa gminazary.pl, Dwór sołtysi w Złotniku uratowany!