Historia
Kościół wzniesiono w drugiej ćwierci XIV wieku. W 1338 roku odnotowano w źródłach pisanych, że uposażony został czterema wolnymi włókami ziemi, a w 1414 roku zapisano, że choć wieś poniosła szkody w trakcie wojny polsko – krzyżackiej, to jednak kościół nie doznał większych zniszczeń (wyceniono je jedynie na 15 grzywien). W XV wieku pierwotna bryła kościoła została powiększona przez dobudowanie prezbiterium i podwyższenie wieży. Miejscowa parafia w latach 1776 – 1919 utraciła samodzielność i stała się filią parafii w Pluskowęsach. W 1925 roku przeprowadzono została renowacja zabytku.
Architektura
Kościół wzniesiony został z kamienia polnego i cegły w konstrukcji mieszanej. Utworzony został z jednonawowego korpusu na rzucie prostokąta wielkości 14,6 x 10,4 metrów i prezbiterium o wymiarach 7,8 x 8,4 metra, z trójbocznym zamknięciem od strony wschodniej. Od zachodu do nawy na osi przystawiono wieżę o trzech kondygnacjach, a do prezbiterium od północy małą zakrystię. Wieżę zbudowano na podstawie kwadratu o wymiarach 4,3 x 5,6 metra.
Nietypowo nawa i wieża wzmocnione zostały narożnymi, usytuowanymi pod skosem przyporami a prezbiterium pozostawiono nieoszkarpowane. Oświetlenie zapewniały ostrołucznie zamknięte okna o uskokowych ościeżach, w nawie przebite od północy i południa, w prezbiterium z powodu zakrystii od wschodu i południa. Elewacje nawy i prezbiterium pozostawiono surowe, przedzielone jedynie horyzontalnie tynkowanym fryzem i w prezbiterium profilowanym cokołem. Bardziej dekoracyjny wystrój otrzymała wieża, na pierwszym i drugim piętrze ozdobiona z trzech stron trzema wysokimi wnękami, w tym środkowymi wypełnionymi otworami okiennymi. Najwyższe, dobudowane w XV wieku kondygnacje wieży, oddzielone tynkowanym fryzem, ozdobiły tynkowane blendy flankujące przeźrocza pomieszczeń z dzwonami.
Wejście do nawy wiodło od południa poprzez ostrołuczny, pozbawiony kruchty portal, oraz portalem zachodnim w przyziemiu wieży, który prowadził do podwieżowej kruchty i dalej do nawy. Ani wnętrze nawy, ani nawet prezbiterium nie zostały podsklepione, a co więcej z powodu braku przypór nawet tego nie planowano we wschodniej części kościoła. Wewnętrzne elewacje pokryto natomiast barwnymi malowidłami, zaś w zakrystii założono sklepienie krzyżowo – żebrowe.
Stan obecny
Kościół zachował pierwotny układ przestrzenny. Jedynie jego zakrystia została silnie odnowiona, dach nawy nieco obniżono, a część okien przekształcono. Z bryły od strony zewnętrznej wyróżnia się dwuetapowa wieża, natomiast wnętrze świątyni zdobi polichromia, której najstarszy fragment pochodzi z 1380 roku. Najstarszym wyposażeniem jest granitowa kropielnica z XIV wieku. We wschodnim szczycie tkwią gotyckie figury św. Magdaleny i św. Krzysztofa z około 1380 oraz Ukrzyżowanie z około 1420 roku.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Die Bau- und Kunstdenkmäler der Provinz Westpreußen, der Kreis Thorn, red. J.Heise, Danzig 1889.
Herrmann C., Mittelalterliche Architektur im Preussenland, Petersberg 2007.
Katalog zabytków sztuki w Polsce, tom XI, zeszyt 19, powiat wąbrzeski, red. T.Chrzanowski, M.Kornecki, Warszawa 1967.
Mroczko T., Architektura gotycka na ziemi chełmińskiej, Warszawa 1980.