Historia
Parafia w Zbyszycach powstała prawdopodobnie w XIII wieku, natomiast pierwsza wzmianka o jej funkcjonowaniu pojawiła się w 1326 roku. Murowany kościół wzniesiony został na początku XV wieku z fundacji Bartłomieja Kempińskiego i konsekrowany w 1447 roku przez kardynała Zbigniewa Oleśnickiego. W latach 1565-1596 użytkowany był przez arian. Po odzyskaniu przez katolików rekoncyliowano go w 1597 roku przez prepozyta tarnowskiego Krzysztofa Kazimierskiego, późniejszego biskupa kijowskiego. W XVIII wieku kościół św. Bartłomieja został wyremontowany, wtedy też wzniesiono drewnianą dzwonnicę i zwieńczono mury drewnianym gzymsem. W drugiej połowie XIX wieku wnętrze budowli pokryto polichromiami, które przysłoniły wcześniejsze, z przełomu XVI i XVII wieku. Niestety w 2003 roku wybuchł pożar, który zniszczył dzwonnicę, dachy oraz strop nad nawą.
Architektura
Kościół otrzymał kwadratową w planie nawę i węższe prezbiterium, zamkniętego trójbocznie po stronie wschodniej, przy którym od północy dostawiona została niewielka zakrystia. Elewacje zewnętrzne budowli opięto przyporami i przepruto ostrołukowymi oknami (zgodnie ze średniowieczną tradycją budowlaną bez otworów pozostała jedynie ściana północna nawy). Korpus nawowy przykryto dwuspadowym dachem.
Do wnętrza kościoła wiodły dwa gotyckie portale: zachodni o wykroju kotarowo – siodłowym z prostokątnym obramieniem nad którym osadzono tarczę z herbem Niesobia, oraz uskokowy, profilowany portal północny o wykroju ostrołukowym z prostokątnym obramieniem i z analogicznym herbem. Portal zachodni oflankowano dwoma nietypowymi, poziomymi otworami szczelinowymi, prawdopodobnie pełniącymi rolę otworów strzelczych. Trzeci gotycki portal prowadził z wnętrza prezbiterium do zakrystii, która ze względów bezpieczeństwa nie otrzymała żadnego przejścia bezpośrednio na zewnątrz.
Wewnątrz prezbiterium nakryte zostało gotyckim sklepieniem krzyżowo-żebrowym, ze zwornikami ozdobionymi kartuszami z herbami Niesobia, należącymi do fundatorów kościoła oraz wspornikami z tarczami herbowymi, głową ludzką i psem. W nawie założono drewniany strop płaski zaś w zakrystii ostrołuczne sklepienie kolebkowe. Nawę od prezbiterium rozdzieliła ostrołukowa arkada tęczy.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Strona internetowa tarnowskiekoscioly.net, Zbyszyce, kościół św. Bartłomieja.