Historia
Kościół parafialny w Żarnowcu został wzniesiony w końcu XIV wieku, przypuszczalnie wraz z relokacją Żarnowca w 1396 roku z obszaru Łanów Wielkich, a nie z fundacji Kazimierza Wielkiego, co przyjęło się powtarzać w dotychczasowych opracowaniach. W 1524 roku świątynia uległa znaczącemu zniszczeniu wskutek pożaru, który objął całe ówczesne miasto. W 1528 roku z fundacji Krzysztofa Szydłowieckiego, kanclerza królewskiego i syna kasztelana żarnowieckiego, kościół został gruntownie odbudowany, o czym świadczy tablica pamiątkowa z herbem Szydłowieckich nad portalem północnym. W 1836 roku od zachodu dobudowano obecną kruchtę, a w 1910 roku kościół poddany został częściowej przebudowie neogotyckiej, w ramach której m.in. założono pozorne sklepienie krzyżowo-żebrowe w nawie.
Architektura
Kościół zbudowany został z cegły na kamiennych fundamentach, jako budowla orientowana względem stron świata, jednonawowa. W jego zwartej bryle dominuje korpus nawy kryty wysokim dachem dwuspadowym. Od wschodu do korpusu nawowego przylega nieco niższe, zamknięte trójbocznie prezbiterium, kryte osobnym dachem wielospadowym. Do prezbiterium od północy dobudowano niewielką, czworokątną zakrystię krytą dachem pulpitowym. Elewacje kościoła mają wyraźnie wyodrębniony, kamienny cokół, a ponadto urozmaicone zostały rytmicznie rozstawionymi, dwustopniowymi przyporami oraz rozmieszczonymi pomiędzy nimi od południa i wschodu ostrołukowymi, dwudzielnymi otworami okiennymi, wypełnionymi maswerkami z piaskowca. W elewacji północnej zlokalizowany został gotycki, ostrołukowy, profilowany portal boczny.
Wnętrze trójprzęsłowej nawy kryte jest pozornym, drewnianym sklepieniem krzyżowo-żebrowym, a wnętrze dwuprzęsłowego prezbiterium kryte jest sklepieniem krzyżowo-żebrowym, podobnie jak zakrystii po stronie północnej.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Pilch J., Leksykon zabytków architektury Dolnego Śląska, Warszawa 2005.
Strona internetowa zabytek.pl, Kościół par. pw. Narodzenia Najświętszej Marii Panny i Jakuba Starszego Żarnowiec.