Historia
Kościół w Woli Radziszewskiej wzniesiono pod koniec XV wieku, na miejscu starszej świątyni związanej z lokacją wsi w XIV wieku. Prawdopodobnie sto lat później dobudowano wieżę, remontowaną w 1830 roku i ponownie w 1875 roku. W tym ostatnim przypadku prawdopodobnie renowacji poddano całą budowlę. W 1893 roku jej wnętrze pokryto polichromiami.
Architektura
Kościół zorientowany został względem stron świata, a więc jego prezbiterium skierowano ku wschodowi. Wzniesiony został z drewna modrzewiowego w konstrukcji zrębowej, bez użycia gwoździ, z ułożonych poziomo wieńców z belek drewnianych łączonych w narożach (węgłach) na zamki. Utworzony został z kwadratowej w planie nawy, węższego, trójbocznie zakończonego od wschodu prezbiterium oraz przystawionej od północy zakrystii. Od strony zachodniej później dobudowana została czworoboczna wieża o lekko pochyłych ścianach i konstrukcji słupowo-ramowej zwieńczonej wydatną izbicą. Wspólny dla nawy i prezbiterium dach pokryty został gontem, cała budowla natomiast została oszalowana pionowymi deskami.
Dach nad nawą i prezbiterium otrzymał strome, dwuspadowe połacie o wspólnej kalenicy, wsparte na więźbie storczykowej. Decydującą rolę w konstrukcji kościoła odgrywał system więźbowo – zaskrzynieniowy, będący efektem zastosowania wspólnej kalenicy i rozstawienia poszczególnych kozłów krokwiowych więźby w dostosowaniu do szerokości prezbiterium. Spodnie belki więzara, czyli zarazem belki stropowe, wsparte były w prezbiterium na ostatnim, najwyższym wieńcu ścian. W tej sytuacji boczne, szersze części nawy nie dawały oparcia więźbie, trzeba było więc przedłużyć górne partie ścian prezbiterium na nawę oraz obniżyć wysokość bocznych ścian nawy. W ten sposób na przedłużonych na nawę belkach ścian prezbiterium uzyskano oparcie dla więźby nad nawą. Wewnątrz kościoła boczne, szersze od prezbiterium części nawy utworzyły wrażenie jakby były przykryte obniżonym stropem, wyglądającym jak zawieszona skrzynia.
Stan obecny
Kościół zachował do dnia dzisiejszego późnogotycką bryłę i układ przestrzenny. Jego najcenniejszym elementem spośród średniowiecznego wyposażenia jest dziś obraz Matki Boskiej z Dzieciątkiem. Datowany na 1460 rok, namalowany został na desce lipowej w jednej z krakowskich pracowni. Spośród detalu architektonicznego zachowały się gotyckie, ostrołukowe portale i arkada tęczy.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Brykowski R., Kornecki M., Drewniane kościoły w Małopolsce południowej, Wrocław 1984.
Cisowski B., Duda M., Szlak architektury drewnianej. Małopolska, Kraków 2005.
Krasnowolski B., Leksykon zabytków architektury Małopolski, Warszawa 2013.