Historia
Pierwsza wieża mieszkalna w Wieruszycach wybudowana została w XV wieku. Należała ona wtedy do rodziny Wieruskich herbu Szreniawa. W 1531 roku Wincenty Wieruski dokonał jego gruntownej rozbudowy, a następnie jego potomek Jan Wieruski chorąży nadworny i starosta sądecki przebudował dwór w stylu renesansowym. W posiadaniu Wieruskich budowla pozostawała do połowy XVII wieku. Następni właściciele Ołtarzewscy wybudowali w jej pobliżu barokową rezydencję, a renesansową siedzibę Wieruskich zamienili w spichlerz i wozownię. Pozbawiony opieki zabytek niszczał aż do roku 1981 kiedy to stał się własnością prywatną.
Architektura
Najstarsza część założenia znajdowała się na południe od obecnie zachowanego budynku, na skraju plateau wzniesienia, opadającego w dolinę rzeki Stradomki. Była to budowla na planie prostokąta o wymiarach 11×14 metrów, prawdopodobnie wieżowa. W drugiej fazie na początku XVI wieku rozbudowano pierwotne założenie i wzniesiono wieżę obronno-mieszkalną o wymiarach 14,5×15 metrów.
Na skutek przebudowy z lat 30-tych XVI wieku powstał gotycko-renesansowy dwór obronny wybudowany został na planie prostokąta z ciosów kamiennych i cegły, od strony północno – wschodniej posiadający okrągłą wieżyczkę o zbliżonej wysokości. Przykryto go bardzo charakterystycznym, wysokim, dwudzielnym dachem pokrytym gontem, natomiast wieża cylindryczna została przykryta osobnym, ostrosłupowym dachem, także pokrytym gontem.
Od strony południowej wejście stanowił kamienny gotycki portal. Okna przepruto mniejsze na dolnej kondygnacji, a większe, renesansowe na górnej. Dookoła dolnej kondygnacji wieży ciągnął się również szereg strzelnic kluczowych. Wewnątrz pomieszczenia dolnej kondygnacji nakryto sklepieniami kolebkowymi, wyższe prawdopodobnie drewnianymi stropami. Te pierwsze zapewne pełniły funkcje gospodarcze i obronne, na górze natomiast umieszczono komnaty mieszkalne.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Kołodziejski S., Średniowieczne rezydencje obronne możnowładztwa na terenie województwa krakowskiego, Warszawa 1994.
Krasnowolski B., Leksykon zabytków architektury Małopolski, Warszawa 2013.
Leksykon zamków w Polsce, red. L.Kajzer, Warszawa 2003.