Historia
Unieradz (niem. Neurese) po raz pierwszy wspomniany został w źródłach pisanych w 1266 roku, w dokumencie stwierdzającym nabycie wioski wraz z młynem przez klasztor cysterski Dragun w Meklemburgi. Wbrew pojawiającym się w literaturze informacjom o XIII-wiecznym pochodzeniu miejscowego kościoła, bardziej prawdopodobne jest, iż powstał on dopiero na przełomie XV i XVI wieku. Od 1560 roku był świątynią filialną gminy ewangelickiej. Po drugiej wojnie światowej został przejęty przez katolików.
Architektura
Kościół został wzniesiony z dużych, nieobrobionych kamieni polnych łączonych wapienną zaprawą, a także z cegły wykorzystanej do ukształtowania detali architektonicznych. Powstał jako niewielka, salowa budowla na planie prostokąta bez wyodrębnionego prezbiterium, z półkolistym zamknięciem od strony wschodniej. Zamknięcie to pozornie przypominało romańską apsydę, lecz raczej wzniesiono je jako uproszczone naśladownictwo poligonalnego zamknięcia większych kościołów. Po stronie zachodniej do prostej ściany dobudowana została drewniana wieża o konstrukcji słupowej. Elewacje zewnętrzne korpusu utworzono wyjątkowo surowe, bez przypór, jakichkolwiek zdobień, czy wydzielonego cokołu, choć dolną partię wyróżniono dobierając w niej największe głazy. We wnętrzu nawy założono drewniany strop. W ścianie północnej utworzono półkoliście zamkniętą wnękę o uskokowym ościeżu.
Stan obecny
Kościół zachował do dnia dzisiejszego malowniczą, drobną bryłę wraz z drewnianą wieżą. Okna budowli uległy przekształceniu, a portal południowy zamurowano. Ciekawostką kościoła są wyryte w kamieniu po południowej stronie dwie dłonie. Wewnątrz zachowała się wnęka ścienna.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Die Bau- und Kunstdenkmäler des Regierungs-Bezirks Köslin, Die Kreise Köslin und Kolberg-Körlin, red. L.Böttger, Stettin 1889.
Jarzewicz J., Architektura średniowieczna Pomorza Zachodniego, Poznań 2019.
Kubicki D., Gotyckie świątynie powiatów koszalińskiego i kołobrzeskiego, Pelplin 2001.