Tudorów – wieża rycerska

Historia

   Zamek w Tudorowie po raz pierwszy wspomniany został w dokumencie z 1371 roku. Stanowił wówczas własność Pełki herbu Janina. W 1514 roku wieś wraz z zamkiem zakupił Krzysztof Szydłowiecki, ówczesny kasztelan sandomierski, a później kanclerz koronny. W 1536 roku  dobra te przeszły w posiadanie Tarnowskich. Później właścicielami Tudorowa  byli Ostrogscy, Lubomirscy, Sanguszkowie, Potoccy i Karscy. Kres użytkowania wieży przypadł na koniec XVII wieku.

Architektura

   Wieża została zbudowana na skalnym wzniesieniu o powierzchni około 140 m2. Zostało ono odcięte od płaskowyżu na wschodzie i południu kamienno – ziemnym wałem, a od południa, zachodu i północy stawami, połączonymi usytuowaną od wschodu fosą.
   Wieżę wzniesiono z płaskich płyt łupku i dużych kamieni wapiennych. Fundament budowli otrzymał plan prostokąta o wymiarach 9,35 x 10,5 metra przy grubości murów dochodzącej do 2,5 mera. Widoczne w murach odsadzki sugerują istnienie co najmniej trzech kondygnacji wieży. Jej obecna wysokość to 20 metrów, pierwotnie była zapewne wyższa o parę metrów. W zachodniej elewacji na wysokości drugiej kondygnacji znajdował się ostrołukowy otwór wejściowy lub okienny. W elewacji wschodniej i południowej umieszczono jedynie strzelnice szczelinowe, natomiast elewacja północna pozbawiona została jakichkolwiek otworów.
   Wieża pełniła przede wszystkim rolę obronną, raczej refugialną, niż przeznaczoną do stałego zamieszkiwania, gdyż brak w niej urządzeń grzewczych i latrynowych, a oświetlenie wnętrz było słabe. W jej bezpośredniej bliskości znajdowały się wspomniane dwa stawy, a także drewniany zespół gospodarczo – mieszkalny, w którym na stałe przebywali właściciele.

Stan obecny

   Wieża zachowała się do dziś w relatywnie dobrym stanie, lecz bez połowy górnej kondygnacji. Wokół niej widoczny jest zarys fosy. Obecnie znajduje się w rękach prywatnych. Jej wnętrze nie jest udostępnione do zwiedzania.

pokaż zabytek na mapie

powrót do indeksu alfabetycznego

bibliografia:
Lasek P., Obronne siedziby rycerskie i możnowładcze w czasach Kazimierza Wielkiego [w:] Wielkie murowanie. Zamki w Polsce za Kazimierza Wielkiego, red. A.Bocheńska, P. Mrozowski, Warszawa 2019.

Leksykon zamków w Polsce, red. L.Kajzer, Warszawa 2003.
Wróblewski S., Zamki i dwory obronne województwa sandomierskiego w średniowieczu, Nowy Sącz 2006.