Świdwin – miejskie mury obronne

Historia

   We wczesnym średniowieczu na wschodnim brzegu rzeki Regi istniał gród pomorski i związana z nim osada służebna.W XIII wieku okoliczne tereny należały do zakonu premonstratensów osiadłych w Białobokach i podlegających jurysdykcji biskupów kamieńskich, którzy w 1280 roku sprzedali je Brandenburgii. Już jednak od 1287 ziemią świdwińską władali książęta meklemburscy, którzy dziewięć lat później nadali osadzie prawa miejskie.
   Pierwsze umocnienia, zapewne wały i fosa, powstały w 1292 roku. Murowane obwarowania zaczęto wznosić od 1319 roku. Od końca XIV wieku do połowy XV stulecia, za czasów krzyżackich rządów nad miastem, przebudowane zostały bramy miejskie, podwyższona cylindryczna baszta i wzniesiona dodatkowa brama przy zamku w południowo – wschodnim ciągu murów. Już w 1507 roku fortyfikacje musiały być jednak w nie najlepszym stanie, gdyż elektor Joachim zwolnił świdnickich mieszczan z płacenia podatków przez 10 lat w zamian za ich naprawę.
   W czasie wojny trzydziestoletniej miasto mimo długotrwałej obrony zostało w 1630 roku zdobyte przez Szwedów. Po zniszczeniach spowodowanych oblężeniem oraz z powodu coraz mniejszej przydatności w działaniach wojennych, mury miejskie zaczęły popadać w ruinę. Od 1787 roku miasto przystąpiło do ich stopniowej likwidacji, sprzedając je na materiał budowlany.

Architektura

   Obwarowania posiadały kształt zbliżony do trapezu. Powierzchnia miasta wewnątrz pierścienia murów wynosiła około 9 ha. Obiegała je od strony wewnętrznej uliczka przymurna. Grubość muru miejskiego wynosiła około 90 cm. Późniejsze zniszczenia nie pozwalają ustalić jaką miał wysokość. Całkowity obwód umocnień wynosił 1200 metrów. Mur miejski wzmacniały prostokątne, otwarte od strony miasta baszty rozstawione co około 30 metrów, wysunięte ryzalitowo przed obwód murów. We wschodnim narożniku obwarowań usytuowana była baszta okrągła zwana „Kiek im Pommern”, usytuowana w najbardziej zagrożonym miejscu obwarowań. Miasto początkowo miało dwie bramy: Kamienną od północnego – wschodu i Młyńską od południowego – zachodu. Zamykały one główne wyloty z miasta. Dodatkową bramę wzniesiono w XV wieku w pobliżu zamku.

Stan obecny

   Do dnia dzisiejszego ze średniowiecznych murów obronnych zachował się jedynie czternastometrowy odcinek w pobliżu Regi oraz brama Kamienna. Posiada ona trzy kondygnacje, zwieńczona jest szczytami i nakryta dwuspadowym dachem.

pokaż zabytek na mapie

powrót do indeksu alfabetycznego

bibliografia:
Pilch J., Kowalski S., Leksykon zabytków Pomorza Zachodniego i ziemi lubuskiej, Warszawa 2012

Ptaszyńska D., Miejskie mury obronne w województwie koszalińskim, Koszalin 1974.