Historia
Powstanie parafii w Subkowach (Sobcowo, Schobków, później Subkau) miało miejsce w XIII wieku, lecz murowany, gotycki kościół wybudowano na początku XIV stulecia. W 1309 roku jego plebanem („plebanus in Sobkow”) był niejaki Jan. Kościół składał się wówczas z prezbiterium, zakrystii i skarbca, natomiast nawę oraz wieżę dobudowano w późnych latach XIV wieku. W XVIII stuleciu zbarokizowano wnętrze kościoła. Renowację budowli przeprowadzono w 1907 roku.
Architektura
Kościół wzniesiono jako budowlę orientowaną względem stron świata, jednonawową, trójprzęsłową, z czteroprzęsłowym prezbiterium zbudowanym na planie czworoboku o tej samej szerokości co korpus, po stronie wschodniej zamkniętym ścianą prostą. Od zachodu umieszczono na osi smukłą, czworoboczną wieżę o bokach długości 6,2 metrów, dostawioną do elewacji nawy, po stronie północnej do prezbiterium przystawiona została zakrystia ze skarbczykiem, a po stronie południowej usytuowano kruchtę.
Cała budowla oprócz aneksów bocznych została opięta przyporami, co charakterystyczne oprócz wieży usytuowanymi nieco archaicznie prostopadle i równolegle do osi kościoła. Choć prezbiterium nie zostało wydzielone od nawy w planie, za wyjątkiem większych przypór na granicy przęseł, to jego elewacje wyróżniono gzymsem podokiennym, a ścianę wschodnią zwieńczono pięcioosiowym szczytem schodkowym z blendami rozdzielonymi przez lizeny przechodzące w sterczyny. Prawdopodobnie początkowo planowano utworzenie nawy szerszej o około 3 metry, na co wskazywałyby strzępia muru na środkowych przyporach, ale zamierzenia tego ostatecznie nie zrealizowano i pozostano przy szerokości 8,9 metra z dość równym rytmem przypór. Pomiędzy nimi umieszczono ostrołuczne, wysokie okna. Elewacje wieży utworzono surowe, przebite jedynie portalem wejściowym, szczelinowymi otworami i uskokowymi przeźroczami na najwyższym piętrze.
Wewnątrz nad prezbiterium na wysokości 9,7 metrów założono sklepienie gwiaździste, nawa pierwotnie otrzymała drewniany strop. Żebra sklepień opuszczono na krótkie, podwieszane służki o obłych kształtach, oraz spięto okrągłymi zwornikami. Same żebra ozdobiono profilowaniem podobnym do zastosowanego w krużgankach pelplińskiego opactwa. W jednoprzęsłowej zakrystii, jednoprzęsłowym skarbcu i kruchcie założono sklepienia krzyżowo – żebrowe.
Stan obecny
Kościół zachował się w stosunkowo dobrym stanie, unikając większych przekształceń nowożytnych. Zmodyfikowane zostały szczyty zakrystii i przedsionka, zachodni portal w wieży, częściowo okna. Wyposażenie oraz wystrój jest w całości nowożytne. Na uwagę zasługuje sklepienie prezbiterium, szczyt wschodni prezbiterium oraz surowa wieża przypominająca założenia obronne.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Die Bau- und Kunstdenkmäler der Provinz Westpreußen, der Kreis Pr. Stargard, red. J.Heise, Danzig 1885.
Grzyb A., Strzeliński K., Najstarsze kościoły Kociewia, Starogard Gdański 2008.