Historia
Kościół św. Wawrzyńca w Studzieńcu (niem. Streidelsdorf) w części prezbiterialnej wzniesiono w drugiej połowie XIII wieku. Wiadomo, iż w 1255 roku książę Konrad głogowski podarował wieś „Studelscho” kolegiacie głogowskiej, lecz sam kościół po raz pierwszy odnotowany został dopiero w 1376 roku. Donacja wsi kolegiacie głogowskiej zapewne związana była z jej lokacją, po której przystąpiono do budowy murowanego kościoła. W XIV stuleciu został on powiększony o część zachodnią, natomiast w XVI wieku przekształcono więźbę dachową. W trakcie XVIII-wiecznego remontu przekształcono i powiększono wszystkie otwory okienne kościoła. W 1754 roku obok kościoła zbudowano drewnianą, wolnostojącą dzwonnicę. Współcześnie remonty przeprowadzano w 1908 i 1957 roku oraz w 1979 roku kiedy to konserwacji poddano polichromowany strop prezbiterium.
Architektura
Kościół został wzniesiony z kamienia i rudy darniowej, na planie wieloboku z trójściennym zakończeniem po stronie wschodniej. Wieloboczne zamknięcie prezbiterium było już przejawem nadchodzącego gotyku, choć pierwotnie planowano wzniesienie romanizującego zamknięcia półkolistego, bowiem w takiej formie wykonano partie fundamentowe. Po stronie północnej do kościoła przystawiona została czworoboczna, nieco nieregularna zakrystia, zaś w narożnikach zamknięcie wzmocniono trzema przyporami.
W XIV wieku kościół przedłużono po stronie zachodniej o około 10 metrów przy zachowaniu tej samej szerokości. Nawę od prezbiterium oddzielono półkolistą arkadą, ale prezbiterium od strony zewnętrznej nie zostało wyodrębnione z bryły budowli. Po stronie zachodniej mury nawy podparto dwoma przyporami, nietypowo umieszczonymi równolegle do ścian wzdłużnych kościoła. Elewacje zewnętrzne pozostawiono surowe, bez elementów dekoracyjnych.
Oświetlenie kościoła prawdopodobnie zapewniały nieduże okna ostrołuczne o obustronnych rozglifieniach, przy czym cała elewacja północna zgodnie ze średniowieczną tradycją budowlaną była pozbawiona otworów. Wejście do nawy utworzono w ścianie południowej, pozostawiono też starsze wejście południowe, od czasu rozbudowy zapewne służące plebanowi. Wewnątrz nawy założono strop podtrzymywany przez dwa drewniane słupy. W XVI wieku drewniany strop kolebkowy w prezbiterium przekształcono na skrzyniowy.
Stan obecny
Kościół w Studzieńcu to dziś niewielka, gotycka budowla sakralna, niestety z przekształconymi i powiększonymi w okresie nowożytnym wszystkimi otworami okiennymi. Pomimo tego zabytek ma malownicza formę, na co wpływa gontowe pokrycie dachu, nieotynkowane elewacje i położenie na terenie odgrodzonym od współczesnych zabudowań mieszkalnych kamiennym murem. Wnętrze kościoła posiada wystrój nowożytny. Sąsiednia wolnostojąca i drewniana dzwonnica pochodzi z 1754 roku, jednak jej bardzo prosta forma i słupowa konstrukcja może nawiązywać do starszych budowli tego typu.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Kowalski S., Zabytki architektury województwa lubuskiego, Zielona Góra 2010.
Kozaczewski T., Wiejskie kościoły parafialne XIII wieku na Śląsku (miejscowości S-Ż) i na Łużycach, Wrocław 1994.
Pilch J., Kowalski S., Leksykon zabytków Pomorza Zachodniego i ziemi lubuskiej, Warszawa 2012.